چكيده  

در اين تحقيق،به بررسي عزت نفس بين زنان متأهل و مجرد پرداخته شد بدين ترتيب كه ميزان عزت نفس را با تست كوپراسميت مورد سنجش قرار داديم.

نمونه تحقيق 30 نفر زن متأهل و 30 نفر مجرد در نظر گرفته شد، پس از بدست آوردن نمرات خام، جدول توزيع فراواني، شاخصهاي گرايش مركزي و پراكنش، نمودارهاي چند ضلعي ترسيم شد و در نهايت از طريق آزمونt گروههاي مستقل به بررسي تفاوت بين عزت نفس دو گروه پرداختيم .

از آنجائيكه t بدست آمده كوچكتر از t جدول بود به اين نتيجه رسيديم كه تفاوتي بين عزت نفس زنان متأهل و مجرد وجود ندارد .

مقدمه

در روان شناسي شخصيت و روان شناسي اجتماعي مباحث جنجال برانگيزي مطرح مي شوند، اين مباحث جذابيت خاصي را براي محققين ايجاد نموده و زمينه مساعدي را براي برپايي تحقيقات بنيادي و كار بردي فراهم ساخته اند. يكي از موضوعاتي كه همواره به مانند پلي ارتباط بين روان شناسي شخصيت و روان شناسي اجتماعي را ايجاد مي كند،مبحث خويشتن است . در مبحث خويشتن[1]، عزت نفس[2]، كنترل خويشتن[3] و… عنوان مي گردد .

در حال حاضر، تحقيقات فراواني در زمينه عزت نفس صورت مي گيرد كه عوامل شكل دهنده آن را معرفي خواهند كرد .(كريمي، يوسف،1364، ص 24 )

در زمينه عوامل مؤثر بر عزت نفس عنوان مي گردد كه عوامل گوناگوني در ارتباط با آن مي باشند ،كه اين پژوهش هدف آن است از تفاوت هاي متعددي كه بين مجردين و متأهلين وجود دارد عزت نفس مورد ارزيابي قرار مي گيرد. به عبارت ديگر رابطه ازدواج و عزت نفس مورد بررسي قرار مي گيرد .

موضوع تحقيق:

بررسي ميزان عزت نفس بين زنان متأهل و مجرد.

فايده، اهميت، هدف تحقيق:

يكي از زير بنايي ترين و مهمترين عوامل مؤثر در سلامتي روان ، عزت نفس مي باشد. چنين به نظر مي رسد كه بحث پيرامون اين موضوع ،يك ضرورت اساسي ، به منظور ارتقاء سطح بهداشت رواني در جامعه مي باشد .

نياز اصلي و اساسي ما در زندگي داشتن احساس خوب در مورد خودمان است ، ما نياز داريم كه خود را از نظر جسمي ، فكري و احساسي و عاطفي انسان خوب و با ارزش بدانيم. چنين احساسي ، نياز قطعي و اساسي است كه بدون دادن اعتبار و ارزش لازم به خودمان هرگز قادر نخواهيم بود تا از احساس آرامش و آسايش درون برخوردار شويم.( نينوايي ،1375،ص 14ـ13)

زنان در جامعه از جايگاه ويژه اي برخوردار هستند . نيمي از جمعيت را زنان تشكيل مي دهند . اين قشر از حساسيت خاصي برخوردار است كه اگر به نياز آنها توجه كافي مبذول نشود، مسلماً خسارت هاي زيانباري چه از لحاظ اقتصادي ـ اجتماعي به جامعه وارد خواهد آمد .

پس با توجه به اهميت موضوع عزت نفس و قشر وسيعي از زنان كه در جامعه زندگي مي كنند برآن شديم تا به بررسي عزت نفس در بين زنان بپردازيم . از طرفي يكي ديگر از مسائلي كه در زندگي زنان مورد توجه قرار گرفت مسأله ازدواج است تصميم گرفته شد كه به بررسي عزت نفس در بين زنان متأهل و مجرد پرداخته شود تا مشخص گردد آيا بين زنان متأهل و مجرد از لحاظ عزت نفس تفاوتي وجود دارد يا خير؟ اگر تفاوتي مشاهده مي شود در پي علل باشيم تا پس از شناخت عامل در پي رفع آن برآييم .

فايده ديگر اين تحقيق اين است كه به بالا بردن شعور فرهنگي ايرانيان كمك كنيم تا به نقش اساسي زن در جامعه پي برده شود و به اين ترتيب قسمتي از مشكلاتي كه سبب آن زنان هستند در جامعه رفع شود .

فرضيه هاي تحقيق :

در اين تحقيق براي رهنمود بخشيدن به فرآيند پژوهش فرضيه هاي ذيل عنوان مي گردند :

فرض صفر       

بين ميزان عزت نفس و متغير ازدواج در بين زنان ارتباط معني داري وجود ندارد.

فرض خلاف             

بين ميزان عزت نفس و متغير ازدواج در بين زنان ارتباط معني داري وجود دارد .

تعريف عملياتي :

1ـ عزت نفس طبق تعريف فرهنگنامه اي : ارجمندي خود ، گرامي داشتن خود ، عزيز دانستن خود ( عميد، 1363 ، ص 863 )

2ـ عزت نفس تصورات ، نگرشها ، ارزيابي هايي كه شخص به طور مدام درباره خود انجام مي دهد ( كوپر اسميت ، 1967 )

الف) مفاهيم نظري تحقيق :

عزت نفس يا خود ارزيابي ، اثرات برجسته اي در جريان فكري ، تمايلات ، ارزشها و هدفهاي شخص دارد و كليد فهم رفتار اوست . به منظور شناخت كيفيات رواني انسان و پي بردن به روحيات او بايد به طبيعت و ميزان عزت نفس و معيارهاي قضاوت وي درباره «خويشتن» آگاهي يافت . يكي از الگوهاي ساختاري عزت نفس «مفهوم خود» است كه به توضيح آن مي پردازيم .

مفهوم خود

انسان در فرايند جامعه پذيري مي آموزد كه « خود» را به عنوان موجودي مستقل و جدا از ديگران باز شناسد . خود داراي هويت مشخصي است كه ديگران در برابر او واكنش نشان مي دهند. نوزاد انسان در بدو تولد مفهومي از خود ندارد و آگاهي از هستي خويش را در فرايند اجتماعي شدن مي يابد .

خود شامل تمام افكار، ادراكات و ارزشهايي است كه من« آنچه هستم» و « آنچه مي توانم انجام دهم» را شامل مي شود. اين خود ادراك شده به نوبه خود هم بر ادراك فرد از جهان و هم بر رفتار او تأثير مي گذارد .

سه جنبه كه جيمز[4] براي خود قائل مي شود عبارتست از :

الف ـ جنبه مادي (مثل آب و …)

ب ـ جنبه رواني( حالات هوشياري، نگرشها و…)

ج ـ جنبه اجتماعي ( تشخيص و شناسايي ديگران از من)

ابعاد عزت نفس

1ـ تنفر از خود

كساني كه براي خود عزت نفس اندك قائلند، به حقارت خود معتقدند و دوست داشتني نيستند. آنها از خود انتظارات غير منطقي دارند ، هميشه به شدت از خود انتقاد مي كنند ، از موقعيتهاي اجتماعي هراسناكند ، انتظار شكست مي كشند و مي خواهند هميشه در حاشيه باشند .

2ـ شك و ترديد درباره خود

افراد داراي عزت نفس متوسط از ويژگيهاي چندي برخوردارند. آنها به خود شك مي كنند ، خوشبين بوده و انتقاد كمتري را مي پذيرند، مايلند خود را با ديگران تطبيق دهند ، آنها براي برطرف كردن ترديد خود جوياي شناخت و تأييد بيروني هستند . مسأله اصلي اين افراد عدم اطمينان است . آنها در واقع بازيگر نقشي هستند كه ديگران را خوشحال مي كند نه خود را .

3ـ تأييد خود

كساني كه براي خود عزت نفس زيادي قايلند ، اساساً به خود اعتماد دارند . چنين حالتي آنها را علاقمند مي سازد كه با تمام وجود به استقبال مسايلي بروند و ابراز وجود كنند . اين امر به آنها شجاعت مي دهد تا در مقابل تهديدها ايستادگي نمايند. چنين افرادي گوشه گير نبوده ، انتقاد را مي پذيرند، ناكاميها را تحمل مي كنند . شكست آنها را از پا در نمي آورد و از نظر جسمي سالمند . با وجودي كه از نقاط ضعف و قدرت خود آگاه هستند ، از خود انتقاد نكرده ايراد نمي گيرند .( ستوده ، 1376، ص 272،271)

البته نگرش ديگري نيز در مورد عزت نفس وجود دارد و آن اينست كه افرادي وجود دارند كه در مورد «خود» واقع نگر نيستند يعني بيش از آنچه هستند نسبت بخودشان نگرش مثبت دارند و اين عده كساني هستند كه دچار احساس بزرگ منشي دارند و بنظر افراد متكبر و از خود راضي مي آيند .

[1] -self

[2] -self  steam

[3] -self control

1-william james