نیمه دوم قرن پنجم و سرتاسر قرن ششم هجری که مقارن دوره استیلای سلاجقه و امرا و اتابکان آنان بود، از ادوار درخشان ادبی ایران بشمار است. سلاجقه در مدتی اندک ملوک الطوایف را از ایران برانداختند. طغرل بیک نخستین سلطان این سلسله، بیست و شش سال سلطنت کرد و در این مدت گذشته از خراسان و عراق، خوارزم و ماوراءالنهر را نیز گرفت و مکرر ببغداد رفت. جانشین او الب ارسلان چون از کار ماوراءالنهر و ترکستان بپرداخت بروم شرقی حمله برد و والی گرجستان را مطیع کرد. پسرش ملکشاه دنباله کار پدر را گرفت و از حلب تا کاشغر بزیر نگین او در آمد. وزارت خواجه نظام الملک از اسباب حشمت و شوکت ملکشاه بود، اما با قتل خواجه و وفات ملکشاه که هر دو با اندک فاصله در سال ۴۸۵ روی داد، اختلاف داخلی در گرفت و بین فرزندان ملکشاه جنگ خانگی پدید آمد.