این کتاب در سه بخش دربرگیرنده صرف و نحو است که در بخش اول از صرف و در بخش دوم از نحو سخن گفته شده است. صرف و نحو (این دو شاخه اصلی در دستور هر زبان) با یکدیگر پیوندی ناگسستنی دارند. شکل‌گیری کلمات (موضوع علم صرف) به دلیل آماده‌کردن مصالح زبانی برای پیوستن به یکدیگر (موضوع علم نحو) صورت می‌گیرد. بحث صرف عیناً شبیه کارگاهی است که در آنجا مصالح ساختمانی به اشکال مختلف و مناسب درمی‌آیند تا در کارگاه بعدی این مصالح به یکدیگر پیوند بخورند. در نخستین بخش این اثر که مخصوص بررسی صرف زبان فارسی است آورده شده و در بخش دوم از کلیات علم نحو، موضوع علم نحو، نحو ترکیب‌ها و بالاخره نحو جملات ساده فارسی صحبت شده است. بخش سوم نیز به بررسی نحو جملات مرکب فارسی که بحثی کاملا جدید است، اختصاص دارد.