منشآت میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی بی گمان یکی از شاهکارهای نثر فارسی است. نویسندگی او نیز به ایجاب ضرورت کار بوده، نه از راه تفنن و هنر نمائی، او نوشته های خود را غالباً سرسری و با عجله انشاء می کرده و قلم می زده است با این همه، نوشته هایش از ذوق و حسن و سلیقه مایه ی وافر دارد. کتاب منشآت از دو نظر حائز اهمیت و اعتبار است: نخست ارزش ادبی منشآت؛ قائم مقام به مقدار زیادی از عبارات متکلف و متصنع و مضامین پیچیده و تشبهات بارد و نابه جا کاست و تا اندازه ای انشای خود را، به ویژه در مراسلات خصوصی به سادگی و گفتار طبیعی نزدیک ساخت. این اتفاق در روزگاری روی داد که نثر فارسی حتی در نامه نگاری ها به حدی مصنوع و متکلف شده بود که خوانش آن ها را دچار مشکل می کرد و ادراک مقصود نویسنده بسیار سخت و مشکل می شد. و دوم اهمیت تاریخی منشآت؛ درباره اهمیت تاریخی منشآت می توان گفت آیینه تمام نمائی است که حقایق اوضاع اوایل عهد قاجار را بی کم و کاست و عاری از حب و بغض و تزویر و ریا و خویشتن داری منعکس می نماید. در مجموع درمورد منشآت می توان گفت: قائم مقام نثر فارسی، که در آن زمان پر از مبالغه و تملق و عبارت‌پردازی‌های عربیِ مسجع، پیچیده و دور از ذهن بود و روز به روز در فرمان‌ها و مراسلات رو به انحطاط می‌رفت را به نثر فصیح و روان برگردانید و پس از او بسیاری از منشیان دوره قاجار سبک او را تقلید کردند و به روش او به نگارش پرداختند. برخی از ادبا و علما، قائم مقام را تا درجه ی نجات دهنده ی نثر فارسی در دوره ی قاجار بالا می برند و با رجوع به متون آن عصر و دوره پی می بریم چنین گفتاری پُربیراه نیست. همچنین او در شعر نیز استعداد شگفت‌آوری داشت اما اثر جاویدانش منشآت است. مجموعه رسائل و منشآت قائم مقام، که حاوی چند رساله، نامه‌های دوستانه، عهد نامه‌ها و وقفنامه‌هاست و محمود خان ملک الشعراء مقدمه‌ای بر آن نوشته، به اهـتمام شاهزاده فرهاد میرزا در سال 1206 ه.ش (۱۲۴۲ ه.ق) در تهران به چاپ رسید.