داستانی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته، یکی از قصه‌های بسیار شیرین ادبیات پارسی است که مانند سایر داستان‌های زبان پارسی مشحون از نکات لطیف و حکیمانه و مضامین عارفانه و اخلاقی است که مولانا به سبکی شیوا و روشی زیبا بیان می‌کند. همان‌طور که مولانا در سراسر مثنوی بی‌همتای خود هر قصه و مضمونی را وسیله بیان افکار بلند خود قرار می‌دهد، در قالب این داستان هم به طرزی دلکش و ماهرانه به تجزیه و تحلیل مباحث عرفانی می‌پردازد و به‌ویژه در بیان مقام فنا که مقصد سالکان طریقت باشد، داد سخن می‌دهد. متن اساس کتاب مثنوی چاپ نیکلسون بوده است و تمامی ابیات داستان با نسخه مصحح میرخانی و نسخه خطی موجود که تاریخ کتابت آن 869 هـ.ق می‌باشد، مقابله شده است. به هر یک از ابیات داستان یک شماره اختصاص داده شده که با شماره ابیات متن نسخه نیکلسون ارتباط ندارد. در این رساله ابیات داستان طوطی و بازگان به طور متوالی آمده و از ذکر و شرح ابیاتی که مربوط به این داستان نبوده، خودداری شده است.