کتابشناسی: موریس پرنو جهانگرد فرانسوی در سال ۱۹۲۵ و در زمان حکومت سردار سپه سفری به آسیا داشت. سفرنامه حاصل از این سفر شامل دو مجلد قطور است که جلد اول آن “در روی جاده هند” و جلد دوم آن “در آسیای مسلمان” نام دارد. پرنو علاوه بر ایران به هند، افغانستان، سوریه، عراق و ترکیه نیز سفر داشته است و در دو مجلد مشاهدات و مطالعات خود را درباره هر یک از این ملل شرح میدهد. رساله حاضر فقط ترجمه دو فصل از کتاب “در آسیای مسلمان” یعنی دو فصل مربوط به ایران است. نتیجه ای که پرنو از مشاهدات و مطالعات خود در کشورهای خاورمیانه میگیرد در فصل آخر کتاب موسوم به وظیفه اروپا مندرج است. در این فصل پرنو با قلب مهربان و بشر دوست خود شدیداً به دولتهای امپریالیست باختر حمله میبرد و فجایع و مظالمی را که این دولتهای متمدن نسبت به شرق وحشی مرتکب میشوند تشریح میکند و از بروز احساسات ناسیونالیستی در میان ملتهای شرق و تشکیل کانونهای مقاومت در برابر نفوذ اروپائیان و بیداری تدریجی شرقی ها سخن میگوید و نتیجه میگیرد رفتار اروپائی ها در شرق باید بطور کلی عوض شود وگرنه بلشویسم که در آن اوقات در نظر اروپائیها خطر موحشی میرسید در کشورهای خاور بسرعت پیشرفت خواهد کرد. قابل تذکر است در این مشاهدات شما با تفکر و جریانی فکری در بین ایرانیان برخورد خواهید کرد که امروزه و در این قرن کاملاً محو و پراکنده شده است.