مجموعه دو جلدی حاضر که به منظور نکوداشت مقام علمی و فرهنگی استاد "ایرج افشار" فراهم آمده، مشتمل بر چندین مقاله در زمینه‌های مختلف علمی است که به ایشان تقدیم شده است. در آغاز جلد اول، سال‌شمار زندگی و فعالیت‌های علمی استاد ایرج افشار و فهرست آثار ایشان ذکر شده است. مقالات این جلد در دو بخش: زبان و ادبیات فارسی (شامل ۳۳ مقاله) و تاریخ و جغرافیای ایران (شامل ۳۰ مقاله) تنظیم شده که عناوین تعدادی از آن‌ها چنین است:
مثنوی عشاق‌نامه فخرالدین عراقی و مقام آن در ادبیات ایران
یوسف و بازار
تخت کیهان
درخت زندگی در شاهنامه
روزهای هفته در تاریخ و ادب فارسی
تذکره خزانه عامری
تاجیک و تازیک
تاریخچه آیین دادرسی در ایران
درباره خدای‌نامه
طبقات اجتماعی دوران ساسانی
آثار قدیمه بندر عباس
ورود پارسیان به تاریخ
صعود، سقوط و فنای تیمورتاش
نجوم و احکام نجوم در هندوستان و ایران
ضرب اولین دینارهای اسلامی
خاندان‌های بزرگ ایران ساسانی
جام زرین مارلیک با نقش سیمرغ و گاو بالدار
تاریخچه تاسیس مدارس جدید در اردستان
مدرسه دارالشفا
پیمان‌نامه پیامبر اسلام برای خاندان سلمان فارسی و همکیشان دیرینش.