پاورپوینت.دیپلماسی اقتصادی ایران در بازاراوراسیا با رویکرد مزیت های رقابتی و فرصت های پیش رو

اوراسیا، دروازه ورود ایران به تجارت جهانی

خرداد ماه سال ۱۳۹۸۷ تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا با مصوبه مجلس وارد فاز اجرایی شد و در پنج آبان همان سال موافقتنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اروپا – آسیا (اوراسیا) به امضا رسید تا گامی مهم در عرصه تجارت خارجی ایران و گسترش مبادلات با همسایگان شمالی باشد.

از آنجایی که یکی از اهداف مهم موافقت نامه های تجاری، ایجاد تسهیلات و حذف قوانین دست و پا گیر برای تجار و سرمایه گذاران است. امضاء آن موافقت نامه تعرفه ترجیحی و ایجاد منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اوراسیا هم منجر به توسعه روابط اقتصادی ایران و اتحادیه اوراسیا شد که به اعتقاد کارشناسان می تواند به هاب منطقه ای ایران کمک کرده و کریدور شمال-جنوب را تقویت نماید.

چون در چارچوب تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیش از ۵۰۰ کالای صادراتی ایران به روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان از تعرفه ترجیحی صفر برخوردار شده اند.

اتحادیه اورآسیا یک بلوک اقتصادی متشکل از ۵ کشور ارمنستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس است که با برخورداری از حدود ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت فعال، دارای یک هزار و ۹۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، رتبه اول در تولید نفت، رتبه دوم در تولید گاز و رتبه چهارم در تولید برق می باشد که یکی از پر رونق ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در جهان به شمار می‌آید.

در دی ماه سال۱۳۹۹ برای عضویت در این بلوک اقتصادی مجوزهای لازم برای انجام مذاکرات تجارت آزاد با اوراسیا از سوی دولت ایران اخذ شد که در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، تجارت آزاد با این بلوک اقتصادی، از آبان ۱۴۰۱ آغاز می‌شود که  از این طریق موانع تعرفه‌ای حذف خواهد شد.

اکنون در فرصت باقی مانده برای آغاز مذاکرات تجارت آزاد با این اتحادیه که به گفته «حمید زادبوم» رییس سازمان توسعه و تجارت ایران قرار است در کمتر از یک ماه دیگر برگزار شود، تلاش برای رفع موانع توسعه مبادلات تجاری میان دو طرف بیش از پیش اهمیت دارد. اکنون نگاهی به اهمیت این بلوک اقتصادی و تاثیر عضویت ایران در آن می اندازیم.
ورود ایران به بازارهای جهانی

در خصوص افزایش همکاری‌های اقتـصادی جمهـوری اسـلامی ایران از طریق همگرایی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در چند سال گذشته دیدگاه های مختلفی مطرح شده است که به دلیل سابقه ارتباطات فرهنگـی و اهمیـت ژئوپلتیـک اعـضای آن و همچنین ضرورت توسعه اقتصادی کشور از طریق همگرایی اقتصادی منطقه‌ای از اهمیت فراوانی برخوردار است.

به باور کارشناسان؛ بعد از پایان جنگ سرد میزان گرایش به سوی منطقه گرایی در مناطق مختلف در جهان رو به افزایش گذاشته و در این میان آسیای مرکزی یکی از مناطق ژئواستراتژیک است کـه همـواره در کـانون توجـه کـشورهای مختلف قرار داشته است.

همکاری ایران با این بلوک اقتصادی با ارزش بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار، نوید بخش توسعه تعاملات اقتصادی متقابل کشورمان با کشورهای مختلف دنیا و به خصوص همسایگان است؛ به ویژه در شرایطی که دشمنان به‌ دنبال منزوی کردن ایران و قطع ارتباط اقتصادی و تجاری آن با دنیا هستند.

حجم بسیار زیاد تجارت و تعاملات 

اهمیت اقتصادی این اتحادیه به قدری است که با شکل‌گیری آن کشورهای مختلف علاقه خود را برای عضویت ابراز کردند. میزان تجارت اتحادیه اوراسیا با کشورهای جهان حدود ۸۵۰ میلیارد دلار است. از این میزان ۳۳۱ میلیارد دلار مربوط به واردات است.

سهم ایران از این میزان حدود ۲.۵ میلیارد دلار است که یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار واردات و ۸۲۳ میلیون دلار آن صادرات است‌. دست کم ۸۰ درصد صادرات اوراسیا به ایران، محصولات کشاورزی به ویژه غلات و ۶۸ درصد صادرات ایران به اوراسیا، محصولات کشاورزی به ویژه میوه و خشکبار است.

از دیگر سو، اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیایی، سبب شد گام مقدماتی به سوی تجارت آزاد با این کشورها هموارتر از قبل شود.

 حضور در اتحادیه اوراسیا، راهی برای مقابله با فشارهای تحریمی

این بلوک اقتصادی که با هدف ایجاد فضای واحد اقتصادی، توسعه بازارهای مشترک، ترویج رقابت سالم در بازار مشترک و سیاست های مشترک در کشاورزی، انرژی فناوری و حمل و نقل ایجاد شده است، امکان بهره مندی تجار ایرانی از تعرفه های ویژه تجاری با کشورهای عضو در آسیا را فراهم می‌آورد که از نتایج آن کاهش آسیب پذیری اقتصادی کشور در برابر تحریم های آمریکا است.

اتحادیه ای قدرتمند

چنانچه ایران بتواند از ظرفیت‌های آشکار و پنهان توافق‌نامه تجارت اتحادیه اوراسیا در توسعه صادرات غیرنفتی ایران بهره لازم را ببرد، می‌توان از آن به عنوان شاخصی برای ورود اقتصاد ایران به بازارهای جهانی بهره جست.

بر اساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ کـه پس از قانون اساسی مهمترین سند بالادستی در کشور به شمار می‌آید، «ایران کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی علمی و فناوری در سطح منطقه با هویتی اسلامی و انقلابی الهام بخش در روابط بین الملل، کــــشوری دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقـــــه آسیای جنوب غربی(شامل آسیای مرکـزی، قفقاز، خاورمیانه و کشور های همسایه) با تأکید بر جنـــبش نـــرم افـــزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقا نسبی سطح درآمد سرانه و رســیدن به اشتغال کامل اسـت.»

با توجه به این سند چشم انداز می توان چنین نتیجه گیری کرد که برای رسیدن به اهداف چشم انداز راهبرد «توســعه تجــارت خــارجی » در نظر گرفته شده و در چارچوب این سند، رویکرد جمهوری اسلامی «برون گرایی اقتصادی» است (سـند نهـایی چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۲ است) اتحادیه اقتصادی اوراسـیایی مـی‌توانـد، ابزار خوبی جهت تحقق اهداف سند چشم انداز باشد.

بدون شک توسعه همکاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیایی منجر به جهش بزرگی در صادرات نفتـی و غیرنفتی ایران خواهد شد و در نهایت می تواند، موجب ارز آوری شده  و نقش موثری را در عبور ایران از تنگناهای اقتصادی ایفا کند.

از دیگر مزایای همکاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، استفاده از امتیازات گمرکی خاصی است که این امکان را برای کشور فراهم می‌آورد تـا حجـم صـادرات خـود را بـه مقصد ۵ کشور اوراسیایی تا چند برابر افزایش دهد.

«مهدی میراشرفی» رئیس کل گمرک ایران در همایش دیپلماسی اقتصادی ایران و اوراسیا با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران، گفت: ایران محل تقاطع دو کریدور مهم شمال به جنوب و شرق به غرب است که این امر فرصت بی‌نظیری را برای توسعه تعاملات تجاری برای ما فراهم کرده است.

بدون شک این همکاری فوایدی را برای کشورهای محصور در خشکی اطراف ایران نیز دارد، چراکه این فرصت را برای کشورمان فراهم می‌آورد تا به حلقه ارتباطی حیاتی تجاری منطقه تبدیل شود.

مقابله با اقتصاد تک محصولی

یکی از مسائلی که می‌تواند کشور ما را دچار بحران اقتصادی کند، اقتصاد تک محصولی است و همکاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا مانع شکل گیری اقتصاد تک محصولی می‌شود.

اقتصاد ایران با وجود ظرفیت‌های غیرقابل انکار، همچنان اقتصادی تک محصولی و وابسته به نفت است و بدون شک همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا بهترین فرصت برای متنوع سازی اقتصاد کشورمان به شمار می‌آید.

اکنون، در فرصت باقی مانده برای آغاز مذاکرات تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا که به گفته زادبوم قرار است در کمتر از یک ماه دیگر برگزار شود،‌ موارد ذیل برای رفع توسعه مبادلات تجاری میان دو طرف پیشنهاد می‌شود:

۱- نظر به اینکه بخش خصوصی کشورهای عضو اتحادیه، آشنایی خوبی با بازارها، روش‌ها و رویه‌های یکدیگر ندارند،‌ لازم است از فرصت پیش رو برای رفع این خلاء برای شرکت های ایران استفاده شود.

۲- بنابر اعلام سازمان جهانی گمرک، این نهاد بین المللی در آستانه ورود به انقلاب چهارم صنعتی است. بنابر این با هدف افزایش تاب‌آوری اقتصادی کشورها و تسهیل تجارت میان اعضا، پیشنهاد می‌شود گمرکات کشور علاوه بر استفاده از هوش مصنوعی، از اینترنت اشیا در صنعت ردیابی استفاده کنند.

۳- هماهنگی بین دستگاه‌ها و ارتقای دانش بخش دولتی و بخش خصوصی برای تحقق تجارت آزاد با این اتحادیه نیز بسیار حائز اهمیت است.

۴- توجه به ظرفیت‌های حمل‌ونقل و ارتباطات جاده‌ای میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اجرای طرح های زیرسازی می‌تواند سبب افزایش مبادلات تجاری میان دو طرف باشد.

۵- پیشنهاد می‌شود معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه به مسئله دلارزدایی از روابط اقتصادی و تجاری میان اعضای این اتحادیه توجه ویژه‌ای داشته باشد و برای نیل به این هدف دستگاه‌های متولی در حوزه پولی و بانکی در کشور فعال شوند.

۶- عدم الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت، سبب شده است که سطح دانش و رفتارهای تجاری بین‌المللی کارشناسان و تجار ایرانی نازل‌تر از آنچه در کشورهای عضو سازمان جهانی تجارت حاکم است، باشد. لذا برگزاری دوره های آموزشی و کار گروه‌هایی با هدف دستیابی به جدیدترین استاندارهای جهانی تجاری، از اهمیت فراوانی برخوردار است.

در پایان باید گفت به اعتقاد کارشناسان، قرن ۲۱، قرن آسیا است و مرکز ثقل ثروت دنیا از «وال استریت» و «سیلیکون ولی» در حال انتقال به اطراف چین و هند است. اوراسیا نیز به سبب مجاورت با این دو کشور می‌تواند از این موهبت برخوردار شود.

از آنجائیکه ایران و اوراسیا تنها مناطقی در جهان هستند که در مرکز تقاطع کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب قرار دارند، امید آن می‌رود بتوان این مواهب و فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کرد و موجبات سرافرازی و بالندگی بیشتر ایران  را فراهم آورد.

فهرست

ﻫﺪف از ﺗﺸﮑﯿﻞ اﺗﺤﺎدﯾﻪ اﻗﺘﺼﺎدی اور آﺳﯿﺎ

تاریخچه

ﺗﺠﺎرت اﺗﺤﺎدﯾﮫ اﻗﺘﺼﺎدی اوراﺳﯿﺎ ﺑﺎ ﺟﮭﺎن

رواﺑﻂ ﺗﺠﺎری اﯾﺮان و اﺗﺤﺎدﯾﮫ اﻗﺘﺼﺎدی اوراﺳﯿﺎ

ﻧﻘﺪ ﻫﺎ ﺑﻪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ اﻗﺘﺼﺎدی اورآﺳﯿﺎ

تاثیرموافقتنامه های تجارت ترجیحـی برتجارت بین المللی

موقعیت ژئوپلیتیـک، ژئواسـتراتژیک و ژئواکونومیـک جمهوری اسلامی ایران

حوزه های دیپلماسی اقتصادی

چالش های کارگزاری همکاری تجـاری ایـران و اتحادیـه اقتـصادی اوراسـیا

اتحادیه اقتصادی اوراسیایی و منطقه گرایی ایران

اتحادیه اقتصادی اوراسیا از نگاه جغرافیایی

تفکیک محدوده های جغرافیایی اتحادیه اوراسیا

چالش های فراروی ایران در منطقه گرایی و همگرایی منطقه ای

چالش های فراروی ایران در منطقه گرایی و همگرایی منطقه ای

اتحادیه اقتصادی اوراسیایی فرصتی مغتنم برای توسعه روابـط بـین المللـی ایران

کریدورهای ارتباطی و ژئوپلیتیک بنادر چابهار و گوادر

همگرایی‌هند- ایران‌و‌نقش‌ژئوپلیتیک بندر‌چابهار

پنچ بازیگر اصلی ژئواستراتژیک و در کنار آن پنچ محور ژئوپلیتیکی در منطقه اورآسیا

چابهار »دروازه طلایی« هندیان برای ورود به کشورهای مستقل مشترکالمنافع (CIS )و افغانستان

بندر چابهار به عنوان نقطه محوری و دروازه ای برای هندیان

کشورهای محصور در خشکی افغانستان و آسیای مرکزی فرصت مغتنمی برای توسعه ظرفیت بندر چابهار

روابط تجاری، فرهنگی، و تمدنی هند با ایران، افغانستان، و کشورهای آسیای مرکزی

چابهار نماد همکاری و روابط دوجانبه هند و ایران

سرمایه گذاری گسترده چین در بندر گوادر و کریدور اقتصادی چین- پاکستان

قاره آسیا محور رشد اقتصاد جهانی

اتخاذ استراتژی های ژئو اکونومیک درکریدورهای ارتباطی

استراتژی اورآسیایی و ژئواکونومیک چین و هند

کریدور اقتصادی چین- پاکستان

نگرش اکونومیک درعصرجدید

فرﺻﺖ ﻫﺎی ﺗﺠﺎری

فرﺻﺖﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ-اﻗﺘﺼﺎدی

سیر تحول تاریخی شکل‌گیری اتحادیه اقتصادی اوراسیا

نقاط قوت و ظرفیت‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا

چالش­‌ها و نقاط ضعف اتحادیه اقتصادی اوراسیا

کشور‌های اوراسیا

مزایای اقتصادی کریدور شمال-جنوب| چرا هند به ایران نیاز دارد؟

شاهراه های کریدور شمال –جنوب

سهم ایران در بازار اتحادیه اقتصادی اوراسیا

حجم بازارکشور روسیه و مزینت های رقابتی ایران

ضعف در دانش تجارت بین‌الملل و کسب‌و‌کار‌ها

کشور‌های آسیای مرکزی کوچک اما پرظرفیت

وضعیت تجارت و ظرفیتهای همکاری اقتصادی دوجانبه ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

حجم تجارت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا

دلایل حضورکم رنگ ایران در تامین نیازهای وارداتی اوراسیا

ظرفیت ها و مزیت های رقابتی جمهوریا اسلامی ایران در اوراسیا

تاریخچه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ساختار آن

ریشه نظری تکوین اتحادیه اقتصادی اوراسیا

اهداف ایجاد اتحادیه اقتصادی اوراسیا

ارکان اتحادیه اقتصادی اوراسیا

وضعیت اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، ۲۰۱۸

مهمترین شاخصهای اقتصادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ۲۰۱۸

ارزیابی کلی از وضعیت تجارت خارجی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا

.تجارت بین کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا /)تجارت درون منطقه ای  در سال ۲۰۱۸  -(میلیون دلار)

تحلیل تجارت بین کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا /تجارت درون منطقه ای

وضعیت تجارت خارجی فدراسیون روسیه.

تعداد ۱۰ قلم عمده وارداتی فدراسیون روسیه از سایر کشورهای جهان در سال ۲۰۱۸

عمده کالاهای  وارداتی کشور روسیه

ترکیب صادرات/اقلام عمده صادراتی کشور روسیه در سال ۲۰۱۸ به سایر کشورها

عمده کالاهای صادراتی روسیه

سهم کشورها از صادرات روسیه

وضعیت تجارت خارجی ارمنستان

وضعیت تجارت خارجی قزاقستان

واردات بلاروس ازکشورهای جهان

وضعیت تجارت خارجی قرقیزستان

توافقنامه تجاری تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای
عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا

وضعیت تجارت ایران با جهان به تفکیک واردات و صادرات

فرصت‌ها و چالش‌های ژئوپولیتیکی همکاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

ابعاد همکاری‌های ژئوپولیتیکی ایران و اتحادیه اوراسیا

منافع ژئوپولیتیکی اورسیا برای ایران

منافع مشترک ژئوپولیتیکی ایران و اتحادیه

رقابت‌های ژئوپولیتیکی ایران و اتحادیه

موانع ژئوپلیتیکی همکاری ایران و اتحادیه

اهداف ایران

منافع آذربایجان و ترکیه

نقش ارمنستان

توسعه ظرفیت‌های ترانزیتی؛ مبنای حضور قدرتمند ایران در اتحادیه اوراسیا

اهمیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا

تسریع در توسعه بنادر و افزایش ظرفیت ناوگان کشتیرانی

افزایش درآمدزایی ارزی

ایجاد فضای باز اقتصادی در شرایط تحریم

موانع و رقابت‌های ژئوپولیتیکی همکاری ایران و اعضای اتحادیه

فرصتهای‌تجاری ایران-اتحادیه‌اقتصادی‌اوراسیا

پتانسیلها

پیشینه تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا

وسعت اتحادیه اقتصادی اوراسیا

جمعیت در سال ۲۰۱۸

رشد جمعیت در سال ۲۰۱۸

. تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۸

تولید ناخالص داخلی سرانه در سال ۲۰۱۸

وضعیت تجارت خارجی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۸

تجارت خارجی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۸

بررسی روابط تجاری و اقتصادی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا

برخی مزیتهای اقتصادی روسیه برای گسترش روابط اقتصادی با ایران

کالاهای وارداتی روسیه از ایران وجهان

ایران وارمنستان

قزاقستان

بلاروس

قرقیزستان

بررسی ساختار صادرات کشورهای اتحادیه اوراسیا در تعامل با کاالهای وارداتی ایران

.اهمیت استراتژیک کریدور شمال و جنوب در اقتصاد ایران

عناصر و شاخص های استراتژیکی ابرپروژه یک کمربند یک جاده

قرار گرفتن ایران در حلقه اتصال کریدور مهم شمال ـ جنوب

اهمیت کلیدی جمهوری اسلامی ایران در کریدور شمال -جنوب

اهمیت کریدور شمال ـ جنوب برای ایران

بنادر کریدور شمال ـ جنوب شامل

بندرچابهارزیرکریدوری مهم در کریدور شمال ـ جنوب

مهم ترین موانع توسعه تجارت میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا

اقدامات لازم  برای توسعه روابط تجاری یا اتحادیه اقتصادی اوراسیا با تمرکز بر روسیه،

پیشنهادهایی با هدف گسترش همکاری و مبادله تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای عضو

اتحادیه اوراسیا

وزارت صنعت، معدن و تجارت

مجلس شورای اسلامی

ب) کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا

راهکارهای مشترک بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا

بهره برداری کامل از فرصت های موافقتنامه تجارت ترجیحی میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

ـ استفاده از ابزارهای مصون از تحریم بهمنظور تسویه تراکنشهای ارزی

جایگزین های مختلف برای سوئیفت

چالش های وابستگی به پیام رسان های خارجی

با ۲۰۲اسلاید تخصصی