فهرست

مقدمه. 3

زندگي.. 4

بررسی مواضع و مبارزات سیاسی آیت الله کاشانی.. 4

ملی شدن صنعت نفت و روحانیت و تأثير آيت الله كاشاني بر ديگران. 6

واکنش دولت های استعماری در قبال ملی شدن صنعت نفت.. 9

اقدامات آیت الله کاشانی پس از ملی شدن صنعت نفت.. 9

مثلث مبهم آیت الله کاشانی، مصدق و کودتا و تأثير ديگران بر آيت الله كاشاني.. 10

منابع. 13

مقدمه

تا پیش از آغاز نهضت ملی نفت، کمتر کسی گمان می کرد چپاول آشکار طلای سیاه از سوی قدرت های استعمارگر به ویژه پیر استعمار، روزی به پایان برسد؛ اما این افسانه زوال ناپذیر با حضور مبارزان صنعت نفت و به خصوص روحانیت نستوه، دیری نپایید و چندی بعد این مبارزات به ملی کردن صنعت نفت و کوتاه کردن دست بیگانگان انجامید و ایران، انگلیس را از نفت سرشار خود محروم کرد.

زندگي

در یکی از سحرهای سال 1264 ش. در تهران در خانه پاک و بی آلایش مجتهد بزرگ آیت اللّه حاج سید مصطفی کاشانی، فرزندی چشم به جهان گشود که بعدها منشأ تحولات عظیمی در تاریخ ایران شد. این نوزاد را ابوالقاسم نامیدند. پدر و مادر این کودک می خواستند فرزندشان با تربیت صحیح بزرگ شود، لذا با وجود گرفتاری های فراوان زندگی هیچ گاه از رشد معنوی سیدابوالقاسم غفلت نکردند. آنان دوست داشتند از عطر گلی که در بوستان محبت آن دو، پرورش می یافت، فضای زندگی مسلمانان معطر شود. از این رو همواره به فکر سلامت فکری و تربیت اخلاقی و معنوی فرزندشان بودند.

بررسی مواضع و مبارزات سیاسی آیت الله کاشانی

استمرار  سیاست های استبدادی و اسلام ستیز پهلوی اول در دوران 16 ساله سلطنت رضاخان بسیاری از روشنفکران دین ستیز و اسلام ستیز  را به این باور رسانده بود که دیگر حیات سیاسی و اجتماعی روحانیت شیعه در ایران پایان یافته است؛ اما در این میان فعالیتهای یک روحانی به نام آیت الله کاشانی باردیگر نشان داد که اسلام و روحانیت شیعه یکی از بازیگران اصلی تحولات سیاسی و اجتماعی ایران به شمار می روند.  به عبارت دیگر اسلام و روحانیت شیعی در ایران با سقوط  رضاخان جان تازه ای پیدا نمود و موجی از احساسات ضد بیگانه را در ایران به ویژه بین قشرهای مذهبی پدید آورد، که با فتواهای پی در پی مراجع و درایت روحانیت سیاسی وقت به نمایندگی آیت الله کاشانی این احساسات به یک حرکت ضد استعماری تبدیل شد و توانست مبارزات ضد استعماری گسترده ای را در کشور به وجود آورد. آیت الله کاشانی که در سال 1264 هـ . ش در خانواده ای روحانی در تهران دیده به جهان گشود در سال 1280 هـ . ش به همراه

ملی شدن صنعت نفت و روحانیت و تأثير آيت الله كاشاني بر ديگران

ملی شدن صنعت نفت ایران و پیروزی چشم گیر مردم مسلمان ایران در این نهضت عظیم، یکی از برگ های زرین تاریخ کشورمان در مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی است که روحانیت همچون همیشه نقشی مهم در آن داشت. مبارزه روحانیت در عرصة ملی ـ اسلامی از سال ها پیش از مشروطه آغاز شده بود؛ جنبش تحریم تنباکو و دفاع از صنایع داخلی، تأسیس شرکت اسلامیه در اصفهان در دهه پیش از مشروطه و شکل گیری جنبش تحریم اجناس خارجی، مخالفت آیت الله ملاعلی کنیبا اعطای امتیاز به بارون ژولیوس رویترو ...، همه و همه نشان گشودن جبهة مبارزه با موافقان اعطای امتیاز به بیگانگان است. نهضت ملی نفت نیز به دلیل حمایت بخش میانی روحانیت از آن، به ویژه در شهرهای بزرگی

4. به نام سعادت ملت ایران و به منظور کمک به صلح جهانی، همه افراد مملکت بخواهند که صنعت نفت ایران در مناطق کشور، بدون استثنا ملی اعلام شود و از آقایان نمایندگان وطن پرست، جز این انتظاری نیست که در وصول به این مقصود، بذل و جود نمایند. [2]

واکنش دولت های استعماری در قبال ملی شدن صنعت نفت

انگلیس که از به غارت بردن نفت و پرداخت بهای ناچیز برای آن به ایران سود کلانی می برد، در مقابل ملی شدن نفت از ابتدا تا حتی پس از تصویب آن، دست از مخالفت برنداشت؛ اما با مقاومت مردم ایران، استعمار گامی به عقب نهاد و سه پیشنهاد به ایران داد:

1. با تشکیل شرکتی جدید، درآمد نفتی ایران به صورت مساوی بین دولت ایران و شرکت سابق انگلیسی تقسیم گردد.

2. پخش نفت در داخل ایران به یک شرکت تمام ایرانی واگذار شود.

3. کارمندان ایرانی، جای کارمندان خارجی را برابر مقرراتی بگیرند.

اقدامات آیت الله کاشانی پس از ملی شدن صنعت نفت

به یقین اگر فعالیت های آیت الله کاشانی نبود، مصدق و جبهه ملی نمی توانستند در برابر فشارهای انگلیس و مخالفان داخلی ملی شدن صنعت نفت ایستادگی کنند. پیام هایی که ایشان در مقابل تحرکات انگلیس برای خلع ید و کارشکنی در کار کارگران و کارمندان شرکت نفت، خطاب به کارمندان و کارگران شرکت نفت خوزستان صادر می کردند؛ بیانگر آن بود که با حفظ اتحاد، اتفاق و انتظامات از دولت مصدق پشتیبانی کنند و از هر گونه اعتصاب که موجب اغتشاش شود، خودداری و از دسایس و

مثلث مبهم آیت الله کاشانی، مصدق و کودتا و تأثير ديگران بر آيت الله كاشاني

انتشار اسناد کوتای 28مرداد بعد از حدود 64 سال توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، حواشی بسیاری داشت. در میان این اسناد اطلاعاتی وجود داشت که هر آنچه تا امروز در کتاب تاریخ مدرسه درباره این حادثه خوانده بودیم را تغییر می داد و این مسئله موجب شد که سیل عظیم از واکنش ها در رسانه ها و شبکه های اجتماعی سرازیر شود.

البته این تنها اظهار نظر فرزند کاشانی نبود. او بعد از انتشار یکی فیلم کوتاه سازمان سیا که در آن از ورود آیت‌الله کاشانی به همراه زاهدی و نمایندگان امریکا و انگلیس به ویرانه‌های خانه دکتر مصدق یک ساعت بعد از پیروزی کودتا  تصویربرداری شده بود هم آن را مونتاژ خواند و نوشت: این فیلم یک مونتاژ متقلبانه است. انگیزه این صحنه‌سازی هم سرپوش نهادن بر واقعیت‌های تاریخی سال 1332 و ادامه ترور شخصیت آیت‌الله کاشانی و نمایندگان شجاع مجلس شورای ملی است که در برابر اقدامات ضدمیهنی مصدق و مداخله انگلستان در امور داخلی ایران ایستادگی کردند.

منابع

 [1]. گروهی از هواداران نهضت اسلامی ایران در اروپا، روحانیت و نهضت ملی شدن صنعت نفت، سند 8، صص 54-55.

 [2]. همان و هفته نامه پگاه حوزه، شماره 210، مقاله روحانیت و نفت1 .

[3]. نجاتی، غلام رضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد 1333، ص 117.

[4]. دوانی، علی، روحانیت و نهضت ملی شدن صنعت نفت، سند 9، ص 56.

[5]. روحانی، فؤاد، تاریخ ملی شدن صنعت نفت ایران، ص108.

[6]. رسالت، 25 اسفند 1383، مقاله از انگلیس تا آمریک.

[7]. روحانی، فواد، همان، ص120.

[8]. همان، ص 128.