عنوان                                                                                                       صفحه

1- مقدمه:. 1

2- تعاریف و مفاهیم:. 2

3- کاربرد های اقلیم شناسی در اکوتوریسم :. 4

4- معرفی مناطق اکوتوریستی استان گلستان:. 6

6- راهکارهای افزایش تعداد گردشگران:. 20

7- راهکارهای پیشنهادی :. 22

1- مقدمه:

گردشگري به عنوان بزرگترين صنعت خدماتي جهان و به عنوان يك نياز براي جامعه امروزي، مورد توجه بسياري از دولت ها قرار گرفته است و در حال حاضر يكي از پر درآمدترين بخش هاي جهاني است. به همين دليل هر قصد تلاش مي نمايد تا حداكثر منافع حاصله را از گردشگري به دست آورد. اما مسلما اين كار بدون شناسايي عوامل تاثير گذار، برنامه ريزي و مديريت استراژيك امكان پذير نخواهد بود. بر اين اساس در اين پژوهش سعي بر آن است با توجه به قابليت هاي گردشگري بالقوه استان گلستان به خصوص در زمينه اكوتوريسم، با استفاده از مدل SWOT نقاط قوت، ضعف، فرصتها، تهديدهاي پيش روي گردشگري اين استان را مورد بررسي قرار داده و جهت توسعه هر چه بيشتر آن راهكارهاي استراتژيك ارائه شود. اين پژوهش از نظر روش اسنادي و پيمايشي با استفاده از فن دلفي مي باشد. در اين راستا جهت انجام پژوهش 22 نفر از كارشناسان و اساتيد كه به نحوي با فعاليت هاي گردشگري ارتباط داشته اند به عنوان جامعه آماري انتخاب شدند. بر اساس نظرات جامعه آماري، تحليل هاي حاصل از SWOT نشان مي دهد كه به رغم پتانسيل هاي گسترده استان گلستان در زمينه گردشگري ، ضعف فعاليت هاي بازاريابي و كمبود زير ساخت هاي كافي مهم ترين موانع اساسي بر سر راه توسعه گردشگري استان به حساب مي آيند. از طرف ديگر وجود جاذبه هاي طبيعي و ويژگي هاي فرهنگي غني و منحصر به فرد به عنوان مهمترين نقاط قوت اين استان براي جذب گردشگر ذكر شده اند. افزايش تمايل به فعاليت هاي گردشگري به ويژه فعاليت هاي اكوتوريستي با اختصاص بيشترين امتياز وزني مهمترين فرصت ها به شمار مي رود و اين در حالي است كه هرفمند كردن يارانه ها و جذب شدن هر چه بيشتر گردشگران به مقاصد نزديك ترين استان به ترتيب مهم ترين تهديدها شناخته شدند.

2- تعاریف و مفاهیم:

لغت Eco Tourism که فرهنگستان لغات با کمک سازمان میراث فرهنگی کشور آن را معادل طبیعت گردی معنا کرده است، از نظر ریشه لغوی از دو جزء Eco  و Tourism  ساخته شده است که که پیشوند eco  برگرفته از  ریشه ای یونانی به معنی آمیزه ای از مفاهیم محیط زیست و زیستگاه و tourism به معنای گردشگری است؛ این مفهوم بیش از هر چیز طبیعت را تداعی می کند.

- کاربرد های اقلیم شناسی در اکوتوریسم :

اقلیم شناسی شاخه ای از هواشناسی کاربردی است که بررسی و مطالعه اثرات مختلف عناصر آب و هوایی، هیدرولوژیکی و خاک را بر تولیدات کشاورزی اعم از زراعی، باغی، دامی، مرتع، جنگل و آبزیان مورد تحلیل قرار می دهد. هواشناسی کشاورزی ، علمی میان رشته ای شامل علوم جوی و خاکی است که مرتبط با محیط شیمیایی و فیزیکی بوده و دربر گیرنده علوم گیاهی و جانوری (شامل بیماری شناسی، حشره شناسی، پارازیت شناسی و...) است که مرتبط با بیوسفر هستند.

با توجه به تغییر نیازهای کاربران این بخش این سازمان اقدام به تدوین برنامه پنج ساله هواشناسی کشاورزی نموده که این برنامه که دارای 3 محور اصلی بقرار زیر می باشد :

1-  اصلاح امور پایه هواشناسی کشاورزی 

2-  ارتقاء خدمات رسانی به کاربران

3- تحقیقات و پژوهش های کاربردی هواشناسی کشاورزی

در این برنامه علاوه بر اندازه گیریهای زمینی تکنیکهای جدید و فناوری های نوین   نیز جهت ارائه بهتر خدمات به کاربران گنجانده شده است .

- معرفی مناطق اکوتوریستی استان گلستان:

1)جنگل و منابع طبیعی :

نزدیک به ۱۸ درصد از سطح این استان را جنگلها پوشانده اند، اما چرای بی رویه دام ها، گسترش زمین های کشاورزی، برداشت بی رویه از جنگل، آتش سوزی و سیلاب هایی که در این چند ساله در استان رخ داد، آسیب زیادی به جنگلهای استان وارد کرده است. بلوط، ممرز، راش، توسکا، لرگ و انجیلی از گونه های درختی جنگلهای استان هستند که از بلندی ۳۰۰ متری تا ۲۵۰۰ متری رویش دارند. در بلندی های بیش از ۲۵۰۰ متر نیز درختان سرو کوهی(اورس) به صورت پراکنده دیده می شوند. در بخش های بازسازی شده زمین های جنگلی، گونه هایی از کاج و درختان میوه دار، مانند گردو و زیتون، نیز کاشته شده است. 

( پارک جنگلی ناهارخوران :

این پارک در ۵ کیلومتری جنوب شهر گرگان جای دارد و از نظر آرامشگاه ها، رستوران ها، شبکه آبرسانی بهداشتی و دیگر امکانات رفاهی از پارکهای شناخته شده و پرجاذبه برای گردشگران است. بیشتر مسافرانی که به سوی مشهد مقدس می روند، ساعت هایی را در این پارک می گذرانند. 

برون گلفشانهای معروف استان گلستان هستند و همگی با خروج گاز، آب حاوی کلرید سدیم و موادنفتی آروماتیکی فعال هستند.

گل فشان قارنیارق:

گل فشان قارنیارق معروف به قارنیارق در 18 کیلومتری شمال غرب شهرستان آقلا و درحاشیه شرقی روستای سقرتپه قرار دارد.

علت نام گذاری آن به قارنیارق به این علت است که در گویش ترکمنی قارن به معنی شکم و یارق به معنی پاره است، این گل فشان به شکم پاره و یا جایی که شکم زمین شکافته و پاره گشته معروف است.

گل فشان قار نیارق به شکل یک برجستگی حلقوی ( مخروط گل فشان ) به قطر بیرونی حداکثر700 متر است و یک فروافتادگی در داخل این حلقه به عمق تقریبی10-15 متر وجود دارد که دریاچه  گل فشان را در گذشته تشکیل می داده است.

گل فشان اینچه

گل فشان گوبکلجه:

( آبشار لوه :

این مجموعه آبشار در ۲۵ کیلومتری شهر گالیکش، در میان درختان و کوه های غرب پارک ملی گلستان و در کنار روستای لوه جای دارد. بلندی برخی از آبشارهای این مجموعه تا ۱۵ متر هم میرسد و حوضچه های زیبا و خنک آن گردشگران بسیاری را در تابستان به خود فرا می خوانند. 

5( پارک ملی گلستان: 

( پارک جنگلی النگ دره: 

این پارک در جنوب غربی شهر گرگان به فاصله ۳ کیلومتری شهر واقع شده است. پارک جنگلی النگ دره در دامنه جنگل های انبوه شمالی از پوشش درختان منحصرا جنگلی برخوردار بوده و رودخانه ای از وسط آن می گذرد. 

7( پارک جنگلی دلند: 

8(پارک جنگلی کردکوی: 

9) پارک جنگلی قرق: 

10( تالاب های آلاگل، آجی گل و آلما گل: 

11( سواحل جنوب شرقی دریای خزر: 

12( آبشار گلستان: 

13( آبشار کبود وال: 

14(آبشار و غار شیرآباد: 

آبشارهای شیرآباد در ۶ کیلومتری جنوب شهر خان به بین در میان جنگل های انبوه واقع شده اند. این آبشارها ۷ عدد و دارای ارتفاع متفاوت می باشند. بلندترین آن ها با ارتفاع قریب به ۲۰ متر در میان پوشش سبز جنگل های پهن برگ قرار دارد و آب با درخشندگی خاصی به صورت پودر وارد استخر پای آبشار می گردد. در بالای آخرین آبشار غار معروفی با جاذبه خاص وجود دارد. 

این غار و آبشارهای معروف آن، از روستای شیرآباد کمتر از 20کیلومتر فاصله دارند و برای رسیدن به آن ها کافیست از مسیر خان ببین به روستای شیر آباد 5 کیلومتر را به سمت جنوب بروید و بعد از روستای شیر آباد 3 کیلومتر جاده آسفالته را ادامه داده، سپس راه مالرویی را پیش بگیرید که در این منطقع خودنمایی می کند. این راه، به سمت آبشارها پیش می رود و غار بعد از آبشار دوم و نرسیده به آبشار سوم واقع شده است. دهانه بزرگ این غار در سمت راست به خوبی مشخص است.

15)جزیره آشوراده :

آشوراده جزو ۵۹ منطقه بین المللی ذخائر طبیعی اعلام شده و به ثبت رسیده است. این ناحیه زیستگاه دو گروه از پرندگان بومی و مهاجر و پستانداران است. پرندگان بومی آن عمدتا قرقاول و دراج و پرندگان مهاجر آن شامل انواع کاکائی، گیدانشاه، چوب پا، پرستوی دریایی و گلایول، انواع قو، اردک، فلامینگو، پلیکان و غاز است که در فصول مختلف سال به شبه جزیره میانکاله و جزیره آشوراده مهاجرت می‌کنند. تماشای صید ماهیان خاویاری، اسکله و تاسیسات بندر ترکمن از سواحل جزیره آشوراده یکی از جاذبه های توریستی این ناحیه محسوب می‌شود.

http://www.beytoote.com/iran/tafrihi/ashuradeh1-island.html

۱۶( باران کوه: 

یکی از نقاط بسیار دیدنی و جذاب واقع در جنگل شصت کلاته است که در جنوب شرقی شهر گرگان واقع شده است. 

۱۷(گل رامیان: 

یک استخر طبیعی بیضی شکل است که طول آن ۹۰ متر، عرض آن ۸۰ متر و عمق آن بین ۴۴ تا ۸۰ متر می باشد. گل رامیان در ۵ کیلومتری جنوب شهر رامیان واقع شده است. آب آن که از عمق می جوشد به علت داشتن عمق زیاد منظره زیبایی ایجاد نموده است. گل رامیان که در میان جنگل های انبوه پهن برگ به ویژه گونه های با ارزش زربین واقع شده دارای چشم انداز زیبایی است. 

۱۸( چشمه آب گرم زیارت: 

5- آمار تعداد گردشگران در ایران و گلستان:

درآمد ارزی حاصل از ورود گردشگران بین المللی به ایران طی سال های 1348 تا 1357 با افزایش رو به رو بوده است. بیشترین درآمد ارزی گردشگران به ایران پیش از انقلاب در سال 1357 با رقمی بالغ بر 235 میلیون دلار بوده است. از سال 57 به بعد به علت پیروزی انقلاب اسلامی و سالهای جنگ تحمیلی تا سال 67 تقریبأ ثابت و با تغییرات جزئی مواجه بوده است. از سال 67 تا  87  نیز با توجه به آرامش نسبی اوضاع سیاسی و اجتماعی کشور، درآمد حاصل از ورود گردشگران بین المللی با روند رو به رشد رو به رو بوده است. اما از سال 1388 تا کنون رو به کاهش گذاشته است.

گلستان 17 تالاب دارد که چهار تالاب آن ارزش بين‌المللي دارد و شروع فصل سرماه و کوچ پرندگان مهاجر به اين مناطق مي‌توانند جاذبه هاي فراوراني براي گردشگران زمستانه داشته باشد.

http://dolat.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=0&Id=235032

6- راهکارهای افزایش تعداد گردشگران:

نقش و اهمیت صنایع دستی بعنوان هنری مقدس ، صنعتی مستقل ، بومی و اصیل با جنبه های قوی کاربردی از جهات هنری ، فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی و حتی سیاسی بر همگان و به ویژه محققان عزیز آشکار است . نکته مهم و شایان توجه آن است که حتی اگر همه تأثیرات مثبت اقتصادی صنایع دستی را به کناری بگذاریم ،این هنر ملی ایران بواسطه بازتاب ذوق سرشار ، اندیشه خلاق و هنر مندان پرمایه ولی بی ادعا باید بصورت جدی و برنامه ریزی شده مورد حمایت قرار گیرد .این در حالی است که صنایع دستی طی سالیان

- راهکارهای پیشنهادی :

وی هم چنین راهکار پیشنهادی جهت جذب درآمد ارزی در بخش گردشگری استان را برشمرد و یادآور شد: استفاده بهینه از ظرفیت های موجود ازجمله افزایش ضریب اشغال گردشگران در واحد های اقامتی و پذیرایی از 50 به 75 درصد، افزایش متوسط اقامت گردشگران در واحد های اقامتی و پذیرایی از 5/2 شبانه روز به 5/3 شبانه روز، افزایش متوسط فروش سالیانه واحد های پذیرایی از 2 برابر ظرفیت پذیرش به5

رونق جنبه های مختلف گردشگری:

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان همچنین در نشست با فعالان بخش گردشگری از اطلاع رسانی و تبلیغات صدا وسیما جهت معرفی گردشگری استان به عنوان عامل مهم جذب گردشگر یاد کرد و گفت: توسعه راه ها و افزایش پروازهای داخلی وخارجی ، رونق گردشگری سلامت و درمانی و گردشگری ورزشی و دریایی در کنار گردشگری مذهبی در این استان، همگی از عوامل توسعه ورونق صنعت گردشگری گلستان است.
قربان عباسی درادامه با ذکر اینکه در صددیم رایزنی های مختلفی جهت رونق ورود گردشگران به این استان و رونق صنعت گردشگری به عمل آوریم، افزود: در راستای تسهیل ورود گردشگران سلامت از ترکمنستان به این استان و همچنین صادرات محصولات صنایع دستی این استان از مرز اینچه برون به ترکمنستان، درحال رایزنی هستیم و مقرر شده درنشستی با حضور وزیرامورخارجه و وزیر بهداشت ودرمان وهمچنین معاون گردشگری کشور این مهم بررسی شود.
وی همچنین از بهره مندی مناسب از تاسیسات گردشگری این استان یاد کرد وادامه داد: جهت رونق صنعت هتلداری این استان می توان با برنامه ریزی صحیح  درایام پیک مسافر ازخدمت رسانی منازل استیجاری این استان درکنار دیگر تاسیاست گردشگری بهره برد و دردیگر ایام سال از ظرفیت اسکان هتل های این استان برای خدمت رسانی به گردشگران استفاده شود

-نتیجه گیری:

استان گلستان با برخورداری از چشمانداز ویژه، طبیعت و محیط زیبا، ویژگی های خاص اقلیمی و جاذبه های گردشگری متنوع خود می تواند انتظارات هر گردشگری را بر آورده سازد. قطعا در هر گونه برنامه ریزی و راهبرد توسعه در این استان، میتوان بر صنعت گردشگری به عنوان کلیدی ترین قابلیت استان، تکیه کرد. در این استان، اقلیم چنان جنبه های گوناگون زندگی و سکونت و حتی سنن مردم را در خود گرفته است که شناخت آن و استعدادها و محدودیت ها بدون مطالعۀ جامعه اقلیم و نقش و کاربرد

منابع :

http://www.mehrnews.com/TextVersionDetail/1763651

http://alborztour.com/content/160.

http://irantoorism.akairan.com/