پاورپوینت کاملا حرفه ای و گرافیکی

مقداري از اطلاعات درون پاورپوينت آزمايش كراس مچ Cross Match Test

آزمايش كراس مچ

برای تشخیص آنتی بادی‌های موجود در سرم خون فرد دهنده بر علیه گلبول قرمز بیمار (گیرنده)

برای تشخیص آنتی بادی‌های موجود در سرم گیرنده (بیمار) بر علیه گلبول دهنده (کیسه خون)

ناسازگاری های انتقال خون

در انتقال خون از خون همگروه استفاده می‌شود اما گاهی به دلیل اشتباه در تشخیص و یا در گزارش، ممکن است خون ناسازگار به فرد تزریق شود و يا گروه‌های فرعی خون ایجاد مشکل می‌کنند. برای حل این مشکل تست سازگاری بین دهنده و گیرنده خون انجام می‌شود كه از مهمترين آزمايش‌ها،كراس مچ است.

ناسازگاریهای گروه های خونی در دو مورد پیش می آیند

1- ناسازگاری های انتقال خون‌هاي غیر همسان

2- ناسازگاری های بین مادر و جنین

هشدار

برای انجام کراس مچ باید گروه خون دهنده و گیرنده خون مانند هم باشند به طور کلی هرگز نباید از دهنده عمومی ( گروه خونی O و Rh منفی) بدون اطلاع و اجازه پرستار و پزشک معالج استفاده کرد.

تجسس آنتي بادي 
براي انجام تست كراس مچ و تجسس آنتي بادي موارد زير را بايد رعايت كرد: 
تطبيق مشخصات 
برچسب زدن يا شماره زدن لوله ها 
پرسل بانك خون موظف است كليه اطلاعات مندرج روي برچسب نمونه خون را با فرم درخواست كراس مچ مطابقت دهد.اگر هر گونه اشكالي در اين مطابقت وجود داشته باشد، بايد نمونه جديدي از بيمار دريافت شود. تصحيح اشكالات روي فرم و يا نمونه به هيچ وجه قابل قبول نمي باشد
هر لوله اي كه براي تستهاي سرولوژيك استفاده مي شود بايد برچسب زده و نام و نام خانوادگي بيمار، يا ساير اطلاعات مربوط به شناسايي او و شماره خون اهدا كننده را روي لوله هاي مربوطه نوشت.در اين مورد هيچوقت نبايد تنها به حافظه و يا طرز قرار دادن لوله ها در راك اعتماد كرد.
نمونه 
ترجيحا از سرم بيماربرا ي انجام تست كراس مچ استفاده شود. درصورت تزريق خون يا سابقه بارداري در سه ماهه گذشته ، نمونه فقط 72ساعت پس از  آخرين آزمايش غربالگري خون معتبر مي‌باشد.
سازگاري نمونه جديد
اگر براي بيماري چند كيسه خون ( بطور مثال 5واحد) كراس مچ شده باشد و به بيمار 3واحد تزريق شود و 3روز بگذرد آن 2واحد باقيمانده را بشرطي ميتوان به بيمار تزريق كرد كه با نمونه جديد بيمار سازگار باشد.
سوسپانسيون گلبولي 
شستشوي گلبول قرمز اهدا كننده جهت خروج پلاسما و آنتي ژنهاي محلول گروه خون و لخته هاي فيبرين 2تا 3مرتبه الزامي مي باشد. از نمونه‌هاي هموليز يا ليپميك استفاده نشود.

بصورت عمومی باید گفت:آزمایش کراس مچ جزيی از آزمایشات سازگاری محسوب میشود و به دو صورت انجام می گردد:
Minor
Major
آزمایش آزمایش کراس مچ به دو منظور انجام می شود کراس مچ به دو منظور انجام می شود
1.  بمنظور کشف اشتباهاتی که در تعیین گروه خون سیستم ABO , RH  صورت گرفته است .

2- نشـان دادن آنتـی‌کورهایی که بطور طبیعی و یا در اثر ایمنی در سرم بیماران بـوجود آمده و فعـالانه بر علیه گلبـول‌های اهـداءکننده خـون عمل كرده و قابل پیش بینی نیستند.

کراس مچ ماژور: مجاور کردن سرم گیرنده خون (بیمار) با گلبول های قرمز دهنده خون(کیسه خون)
        سرم یا پلاسمای بیمار
                   +              
      گلبولهای قرمز اهداء کننده      

 روش آزمایش کراس مچ ماژور:

آزمایش  CROSS MATCHبرای تشخیص آنتی بادی های موجود در سرم خون فرد دهنده بر علیه گلبول قرمز بیمار (گیرنده) و یا تشخیص آنتی بادی های موجود در سرم گیرنده (بیمار) بر علیه گلبول دهنده (کیسه خون) به کار می رود.

کراس مچ مینور: مجاور نمودن پلاسمای دهنده خون (کیسه خون) با گلبول های قرمز گیرنده خون (بیمار)

کراس مچ ماژور: مجاور کردن سرم گیرنده خون (بیمار) با گلبول های قرمز دهنده خون(کیسه خون)

وسایل و معرف‌های لازم

آزمايش كراس مچ ماژور

عوارض ترانسفوزيون نامتجانس، با علائم باليني بارز و مشخص در حين يا متعاقب تجويز خون ناسازگار پديدار شده و علائم آشكار هموليز (انهدام سريع گلبولهاي قرمز) را به همراه دارد و در موارد خفيف تر تخريب گلبول‌هاي قرمز بتدريج و يا بصورت ديررس صورت مي گيرد و با كاهش اعمال حياتي آنها همراه مي باشد، در اين آزمايش سرم فرد گيرنده خون را با گلبولهاي قرمز فرد دهنده مجاور كرده و واكنش‌هاي آنرا بررسي مي‌كنند، در اين روش آلوآنتي بادي هاي موجود در سرم بيمار (نسبت به گلبولهاي قرمز دهنده) مشخص مي شوند.

به دو منظور اصلی نيز انجام مي شود

پيشگيري از واكنش‌هاي ايمونولوژيك نامطلوب

حداكثر بهره گيري بيمار از خون تجويز شــده

¢ روش آزمایش کراس مچ ماژور در سه مرحله

1- فاز سرم فیزیولوژی

۱) دو لوله آزمایش کوچک با شماره های یک و دو مشخص کنید .

۲) به ته لوله دو قطره سرم تازه گیرنده خون بریزید .

۳) یک قطره از سوسپانسیون گلبول های قرمز ۵% خون‌دهنده را به ته لوله شماره یک اضافه کنید.

۴) یک قطره از سوسپانسیون گلبول های قرمز۵% خون گیرنده را به ته لوله شماره دو اضافه کنید.

۵) دو لوله را تکان داده و در حرارت اتاق به مدت ۱۵ دقیقه قرار دهید.

۶) لوله ها را به مدت کوتاهی (حدود ۳۰ثانیه تا 1 دقیقه) در ۲۰۰۰ دور در دقیقه  سانتریفوژ نمایید.

۷) محلول بالای دو لوله را برای همولیز نگاه کنید و سپس به آرامی لوله را تکان داده و در صورت وجود آگلوتیناسیون نتایج را یادداشت و گزارش نمایید.

نتیجه را بر اساس آگلوتیناسیون یا لیز گلبولی بررسی کنید. اگر همولیز یا آگلوتیناسیون مشاهده نشد مرحله دوم آزمایش را ادامه می دهیم. مشاهده آگلوتیناسیون و مثبت شدن آزمایش در این مرحله حاکی از وجود آنتی بادی های از نوع IgM  در سرم بیمار است.مانند آنتی بادی های ضد سیستم ABO ،P ،Le .

2- فازآلبومین و گرما:

در صورت منفی بودن نتیجه در مرحله قبل، به محتویات همان لوله یک قطره آلبومین گاوی 30% اضافه کرده و طبق موارد زير درون بن ماری یا انکوباتور قرار دهید.

مثبت شدن نتيجه حاکی از وجود آنتی بادی های از نوع IgG در سرم بیمار(گیرنده) است. مانند آنتی بادی های ضد سیستم Rh ،کید و ...

3- فاز کومبس یا آنتی هیومن گلبولین:

لوله شماره ۱و۲ را با سرم فیزیولوژی پر کرده . سپس سانتریفوژ کرده تا شسته شوند و این کار را 3 مرتبه انجام می‌دهیم.

پس از آخرین شست و شو محلول بالایی گلبول ها را با وارونه کردن لوله ها ی آزمایش یا با پیپت پاستور خالی کرده  آخرین قطره سرم فیزیولوژی را با وارونه کردن لوله های آزمایش روی یک دستمال کاغذی خارج می کنیم.

آزمایش کراس مچ مینور

روش این آزمایش کاملا مانند آزمایش ماژور است ولی با این تفاوت که به جای گیرنده خون از گلبول های قرمز و بجای گلبول های قرمز دهنده خون از سرم استفاده می شود. اهمیت کراس مچ مینور کمتر از ماژور است. در موارد نادری ممکن است دهنده خون بر علیه آنتی ژن های گروه خون گیرنده خون حساس باشد و تزریق خون کامل موجب بروز حوادثی شود در چنین مواردی  اگر آزمایش کراس مچ مینور مثبت شود تزریق گلبول های  قرمز فشرده معمولا بی خطر است.

نکات مهم

RT : جهت تجسس آنتی بادیهای سرد و کامل می باشد که در دمای کمتر از 25 درجه سانتیگراد بهتر واکنش می دهند مانند آنتی بادی های ضد   Le  , MN , P 1   و از کلاس  IgM  می باشند  .

 Alb : جهت تجسس آنتی بادیهای گرم می باشد که در محیط آلبومین و دمای 37 درجه سانتیگراد واکنش می دهند و از کلاس  IgG  می باشند  . آلبومین واکنش را با کاهش قدرت یونی محیط تقویت می کند .

 IDC : جهت تجسس آنتی بادیهای گرم می باشد که در محیط سالین نرمال و آلبومین  ودر دمای 37 درجه سانتیگراد واکنش نمی دهند مانند  آنتی بادی های ضد  K , JKa و از کلاس  IgG  می باشند  ونیاز به آزمایش کومبس ( آنتی گلبولین ) دارند  .

واکنش های همولیتیک

¢در صورت تجویز خون ناسازگار

¢در اثر فعال شدن سیستم کمپلمان

¢با علایم : افت فشار، تنگی نفس، فلاشینگ، تب، سردی ،درد کمر و زیر استرنوم

¢نشانه احتمالی واکنش همولیتیک ←ظهور هموگلوبین آزاد در ادرار و پلاسما

¢ایجاد نارسایی حاد کلیه و احتمال DIC

¢درمان: قطع فوری خون ناسازگار و حفظ برونده ادراری با کریستالوئید و تجویز مانیتول یا فورسماید

تفسیر آزمایش کراس مچ

1) اگر نتیجه تمام مراحل آزمایش کراس مچ منفی باشد و هیچ آگلوتیناسیون واقعی مشاهده نشود خون دهنده وگیرنده سازگار می باشد و می توان انتقال خون را انجام داد.

۲) اگر آگلوتیناسیون در لوله شماره ۱ و در مرحله اول آزمایش دیده شود ولی لوله شماره ۲ منفی باشد خون دهنده و گیرنده سازگار هستند.این ناسازگاری به دلیل ایزوآنتی بادی های سرد مانند ایزوآگلوتینین هایABO  و آنتی ژن هایLe,M  و غیره موجود در سرم گیرنده علیه گلبول های دهنده خون میباشد.

۳) اگر آگلوتیناسیون در لوله اول و در مرحله دوم آزمایش دیده شود ولی در لوله دوم دیده نشد دلالت بر حساس بودن گیرنده های خون علیه آنتی ژن های سیستمRh  دهنده خون می باشد.د ر این صورت خون دهنده برای میزبان ناسازگار است.

۴) اگر آگلوتیناسیون درلوله اول و در مرحله سوم آزمایش مشاهده شود ولی لوله دوم منفی بود احتمال دخالت ایزو آنتی بادی‌های Anti-k,Anti-Fya,Anti-Ikaو … می‌باشد. در این صورت خون‌دهنده برای گیرنده مناسب نیست .

۵) اگر مرحله اول آزمایش لوله های اول و دوم آگلوتینه شدند احتمال آگلوتینین های سرد غیر اختصاصی می باشد در این صورت خون دهنده و گیرنده ناسازگار است.

۶) اگرمرحله دوم ازمایش لوله های اول و دوم آگلوتینه شوند احتمال وجود اتوآنتی بادی های گرم ناقص در سر گیرنده خون می باشد در این صورت خون دهنده و گیرنده ناسازگار است.

۷) اگر مرحله سوم آزمایش لوله های اول و دوم آگلوتینه شوند احتمال وجود اتوآنتی بادی های گرم ناقص در سرم گیرنده خون می باشد در این صورت خون دهنده و گیرنده ناسازگار می باشد.

8) اگر مرحله سوم آزمایش فقط لوله دوم آگلوتینه شد احتمال وجود اتوآنتی بادی های ناقص گرم در سرم گیرنده خون است که به گلبول های خود فرد متصل شده اند در این حالت انتقال خون دهنده اشکالی ندارد.

بررسي علل كراس مچ ناسازگار WHO

اتوآنتي بادیهاي سرد