این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

مقدمه و هدف:ارزیابی اکلوژن در دورة دندانهای شیری از جهت شناخت و تصحیح مشکلات اکلوزالی در طی تکامل دندانها و داشتن اکلوژن طبیعی در بزرگسالی حائز اهمیت است. از آنجا که در  کودکان  معاینه اکلوژن مخصوصا در ناحیه مولرهای شیری نیاز به مهارت دارد در حالی که معاینه روابط کانین ها بسیار ساده تر است.در صورت به دست آوردن رابطه ای بین  کانین ها و مولرها می توان از معاینه کانین ها به عنوان قدم اول معاینه اکلوژن  استفاده نمود. هدف ازانجام این تحقیق به دست آوردن رابطه ای بین موقعیت کانین ها و مولرهای شیری در وضعیت اکلوژن مرکزی کودکان می باشد .

مواد و روش ها: این مطالعه بر روي 281 كودك 5 -3 ساله همكار و و دارای 20 دندان شیری رویش یافته وفاقد پوسیدگی پروگزیمالی در شهر مشهد صورت گرفت.

 روابط مولرهاي دوم شيري، كانينها در رابطه اکلوژن مرکزی، با استفاده از آینه یکبار مصرف و head lamp در ارتباط با هم و سن وجنس مورد بررسی قرار گرفت.

یافته ها: در کل61%مواردی که اکلوژن کانینی کلاس یک داشتند رابطه مولری mesial step و 3/62% افرادی که اکلوژن کانینی کلاس دو داشتند رابطه مولری flush terminal  و 6/52% موارد که اکلوژن کانینی کلاس سه داشتند دارای رابطه مولری mesial step  بودند. همچنین در افراد دارای اکلوژن کانینی کلاس سه رابطه مولری distal step به هیچ عنوان مشاهده نشد.بیشترین شیوع اکلوژن مولری مربوط به flush terminal plan  (2/50%) و بیشترین شیوع اکلوژن کانینی مربوط به کلاس دو(1/49%) می باشد که بیشترین آن مربوط به حالتی است که نوک کانین بالا در محدوده3/1 خلفی کانین پایین(87%) قرار میگیرد .

نتیجه گیری :در این مطالعه ارتباط معنا داری بین اکلوژن کانینی و مولری یافت شد(p=0/00<0/05).لذا در کودکان کم سن ویا غیر همکار تا حدی می توان از معاینه روابط کانین ها به ارتباط مولری پی برد.

  مقدمه:

امروزه اهمیت پیشگیری بر درمان بر هیچکس پوشیده نیست .این اولویت نه تنها دارای اثرات فردی می باشد بلکه ثمرات و سیع اجتماعی و اقتصادی نیز در بر خواهد داشت.

در دندانپزشکی کودکان با توجه به این که نحوه قرار گیری دندان های شیری از عوامل بسیار تعیین کننده در جفت گیری دندان های دایمی  می با شد، لذا مطالعه اکلوژن در دوره دندان های شیری از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

بهترین شاخص پیش بینی در زمینه اکلوژن دندان های دایمی در دوره دندان های شیری وضعیت ترمینال پلن دندان های مولر دوم شیری و وجود یا عدم وجود فضاهای بین دندانی است.(1) در  کودکان  معاینه اکلوژن مخصوصا در ناحیه مولرهای شیری نیاز به مهارت و حوصله دارد زیرا درکودکان کم سن هدایت فکین به حالت اکلوژن مرکزی ودر عین حفظ موقعیت مشاهده و ارزیابی رابطه مولر ها با کمک آیینه هم برای کودک و هم برای فرد معاینه کننده دشوار است در صورتی که معاینه روابط کانین ها بسیار راحت تر است.

لذاهدف از این مطالعه یافتن رابطه ای بین روابط کانینی و مولری در دوره دندان های شیری  می باشد.

کلیات:

اکلوژن: در علم پزشکی دارای ریشه لاتین به معنای مسدود کردن و بستن است و در دندان پزشکی به معنای روی هم قرار گرفتن دندان های فک بالا و پایین در موقع بسته بودن و یا در خلال حرکات جویدن می باشد،یا به تعبیر دیگر اکلوژن به معنی تماس دندان ها با یکدیگر است هنگامی که دهان خالی از غذا است. (2)

روابط مرکزی:رابطه فک پایین نسبت به فک بالا در هنگامی است که کندیل در موقعیت قدامی تثبیت شده در امتداد بر جستگی مفصلی حفره گلنویید قرار داشته و دیسک مفصلی بین کندیل و برجستگی مفصلی واقع شود. (3)

اکلوژن مرکزی:یک رابطه دندانی بوده و عبارت است از رابطه سطوح اکلوزال دندان های مقابل زمانی که حداکثر تماس و تداخل بین کاسپ ها برقرار باشد.(3)

اکلوژن طبیعی: اکلوژن ایده ال حالتی است که هم از نظر ظاهر و هم از نظر فیزیولوژیک مطلوب باشد. (4) حتی وقتی که دندان ها در فک کاملا منظم شوند ضامن یک اکلوژن طبیعی نمی باشند. (5)

معیار های یک اکلوژن دلخواه در یک بچه 7 ساله شامل موارد زیر است:

1. رابطه کلاس یک مولر و کانین

2. 2 میلی متر اورجت قدامی و خلفی

3. 2 میلی متر اوربایت قدامی

4. روی هم قرار گرفتن و تطابق میدلاین دندانی. (6)

هم چنین ممکن است بعضی حالت ها برای یک سن خاص طبیعی باشد در صورتی که برای سن دیگر غیر طبیعی باشد:

1. وجود شلوغی در طی رویش انسیزور ها

 2. مر حله Ugly duckling

 3. تمایل ارتباط کلاس دو اولین مولر های دایمی قبل از افتادن مولر های دوم شیری

4. تمایل لینگوالی مولر دوم مندیبل در زمان رویش قبل از اینکه زبان فرصتی برای تاثیر در جهت رویش داشته باشد

5. وجود فضاهای بین دندانی

دندانپزشک باید قادر به شناخت این مراحل گذرا باشد و نباید در طبیعی کردن حالتی که خود بخود نرمال خواهد شد مداخله کند. (4)

اکلوژن در دوره دندان های شیری:جوانه دندان شیری در خلال شش هفته اول زندگی داخل رحم جنینی تشکیل می شود و حدودا شش ماه بعد از تولد، رویش اولین دندان های شیری آغاز می شود. معمولا رویش دندان های شیری تا سن دو و نیم سالگی با رویش دومین مولر شیری کامل می شود. ثبات اکلوژنی دندان های شیری در حدود سن 3 سالگی با تکمیل رویش دومین مولرهای شیری حاصل شده و تا رویش اولین مولر های دائمی در حدود سن6 سالگی پایدار می ماند. (6)

از سن 4-3 سالگی در قوس دندانی دو تغییر عمده ایجاد می شود:

1. سایش دندان ها(بخصوص در دندان های قدامی)

2. کاهش اوربایت و اورجت بطوری که اکلوژن ممکن است نوک به نوک شود. (6)

خصوصيات اکلوژن نرمال در دوره دندان های شیری:

1. دياستم قدامي
2.  وجود فضاهای Primate
3. اوربايت كم يا بدون اوربايت
4. زاویه بین انسيزالي 150 درجه
5. رابطۀ مولرهاي کلاس I: Flush terminal يا Mesial step
6. تماس كانين ماگزيلا با كانين منديبل و اوّلین مولرهاي شيري بالا و پايين
7. پلن اکلوزال صاف
8. قوس بيضي شکل و هماهنگي عرضي قوس هاي دنداني. (7)

روابط اكلوزالی(occlusal relationships)

با رويش اولين مولرهاي شيريروابطه سه بعدي اکلوژن شكل مي گيرد. (8) دندانهاي شيري خلفي به نحوی با هم در تماسند كه كاسپ مزيولينگوال مولرهاي بالا در تماس با فوسهاي مركزي مولرهای منديبل است و انسيزورها با حداقل اورجت و اوربايت قرار گرفته اند. (8)

روابط اکلوزالی در حالت اکلوژن مرکزی در 3 جهت قابل بررسی می باشد:

روابط عرضی: اختلاف ميدلاين زياد بين فك بالا و پايين در دنتيشن شيري غيرمعمول است. حضور انحراف منديبل اغلب نشانه كراس بايت به همراه يك رابطه مركزي با تثبيت به سمت اكلوژن مركزي است. اكثر كراس بايت ها به خاطر تنگي ماگزيلا رخ می دهد. با اندازه گيري فاصلۀ دندانها از رافه مياني پالات مي توان دو طرفه يا يك طرفه بودن كراس بايت ها را تعيين نمود. (9)

روابط عمودی: عبارت است از همپوشاني انسيزورهاي ماگزيلا و منديبل كه به ميلي متر اندازه گيري می شود يا به صورت درصدي از همپوشانی عمودی تاج انسيزور پايين محاسبه مي گردد و معمولاً میزان آن mm2 در دنتيشن شيري مي باشد. (9)

روابط قدامی خلفی: در بعد قدامي خلفي روابط مولرها و كانينهاي شيري لحاظ مي شوند. در دنتيشن شيري روابط مولرها به انواع  Flush terminal و Mesial step ، Distal step تقسيم بندي شوند. كانينهاي شيري به انواع كلاس I، كلاس II و كلاس III يا End to end تقسيم بندي مي شوند. روابط مولرهاي شيري كه با پلن ديستالي مولرهاي دوم شيري تعيين مي شود نه تنها توصيف گر روابط دندانهاي شيري ماگزيلا و منديبل مي باشد  بلكه از این جهت که اين صفحات راهنماي رويش دندانهاي مولر دائمي در اكلوژن و تعيين كنندۀ روابط مولرهاي دائمي هستند نیز داراي اهميت مي باشند. (9)

• (Overjet):عبارت است از همپوشاني افقي انسيزورهاي ماگزيلا و منديبل كه با ميليمتر اندازه گيري می شود. می تواند به صورت ايده آل، كاهش يافته يا افزايش يافته بيان شود.(9) ميانگين اورجت حدود3 میلیمتر می باشد (10) و نرمال آن بین 0 تا 4 میلیمتر ذکر شده است.(11)

رابطه اکلوزالی در مولر های دوم شیری و اهمیت آن(12):

سری دندان های شیری بعد از رویش دومین مولر شیری کامل می شود .

ارتباط سطوح دیستال دومین مولر شیری ماگزیلا و مندیبول(ترمینال پلن) یکی از مهم ترین عوامل موثر در اکلوژن دندان های دائمی بحساب می آید چون مسیر رویش اولین مولر دائمی به وسیله سطوح دیستالی ریشه های دیستال و همچنین سطوح دیستال تاج های دومین مولر های شیری هدایت می شود. محل ترمینال پلن در اصل به معنی پیش بینی محل رویش دندان های دائمی می باشد.

تعریف ترمینال پلن و وضعیت های مختلف آن(12):

ترمینال پلن:به ارتباط مزیو دیستالی بین سطوح دیستال دومین مولر های شیری بالا و پایین در هر طرف فک هنگامی که دندان های شیری در اکلوژن مرکزی با هم ارتباط بر قرار می کنند گفته می شود .

ترمینال پلن شامل حالت های زیر است:

1.فلش ترمینال پلن:صفحه انتهایی مستقیم حالتی است که در آن صفحاتی که از دیستال دومین مولر های شیری بالا و پایین در یک سمت می گذرد ، در یک امتداد قرار میگیرند. این وضعیت به نام های straight Terminal Plane و Vertical Terminal Plane  نیز شناخته می شود

2. مزیال استپ ترمینال پلن:صفحه انتهایی با پله مزیالی،در این وضعیت سطح دیستال دومین مولر شیری فک پایین مزیالی تر از سطح دیستال دومین مولر شیری فک بالا قرار می گیرد.

3. دیستال استپ ترمینال پلن: صفحه انتهایی با پله دیستالی،در این حالت سطح دیستال دومین مولر شیری فک پایین دیستالی تر نسبت به همین سطح در فک بالا قرار می گیرد.