مقدمه    

فصل اول: وضعيت كلان اقتصادي استان

الف -  فرابخشي   

1- آشنايي مقدماتي با استان گلستان................           

2- جمعيت، نيروي انساني و اشتغال استان گلستان...

3- پول و بانكداري استان گلستان..........................          

4- بودجه و درآمد هاي عمومي استان گلستان.......  

ب : تعامل فعال با اقتصاد جهاني استان گلستان       

5- تحليل ساختار هاي اقتصادي استان گلستان...........          

6 – بازرگاني استان گلستان......................................                

فصل دوم:  وضعيت آموزشی، اجتماعي و فرهنگي استان گلستان

الف : توسعه مبتني بر دانايي استان گلستان           

7 – آموزش عمومی استان گلستان.............................     

8 – آموزش عالي استان گلستان...............................                  

ب : توسعه سلامت، امنيت انساني و عدالت اجتماعي        

9 -  بهداشت و درمان استان گلستان........................                    

10 –تامين اجتماعي و بهزیستی استان گلستان..............                             

11 – رفاه و توزيع منابع و امکانات استان گلستان..........                             

ج :  صيانت از هويت و فرهنگ اسلامي استان گلستان

12- فرهنگ و هنر استان گلستان.............................                              

13 -  صدا و سيما استان گلستان................................                            

14 – ورزش و جوانان استان گلستان............................   

15 -  ايرانگردي و جهانگردي استان گلستان................     

د : تامين مطمئن امنيت ملي استان گلستان 

16 – امور قضايي و امنيتي استان گلستان........................             

فصل سوم :  وضعيت امور زير بنايي و توليدي استان گلستان

الف – زير بنايي   

17- عمران شهري استان گلستان....................................

18- عمران روستايي و عشايري استان گلستان...............     

19- انرژي و سوخت استان گلستان..................................           

20- حمل و نقل استان گلستان....................................                            

21 – ارتباطات و فناوري اطلاعات استان گلستان........                                

22 -  مسکن استان گلستان..........................................            

ب : توليدي         

23- كشاورزي استان گلستان.......................................

24- منابع طبيعي استان گلستان........................................          

25- منابع آب استان گلستان.............................................         

26- صنعت  و معدن استان گلستان...................................          

 27 –  حفاظت محيط زيست استان گلستان......................          

1 ـ آشنايي مقدماتي با استان

ـ موقعيت جغرافيايي استان

استان گلستان بين 53 درجه و 51 دقيقه تا 56 درجه و 22 دقيقه طول شرقي و 36 درجه
و 30 دقيقه تا 38 درجه و 8 دقيقه عرض شمالي در بخش شمالي كشور واقع گرديده است.
 اين استان از شمال به كشور تركمنستان، از جنوب به استان سمنان، از شرق به استان خراسان شمالي و از غرب به درياي خزر و استان مازندران محدود مي‌شود.

ـ تعداد شهرستان‌ها، دهستان‌ها و آبادي‌ها

استان گلستان متشكل از 14 شهرستان،27 بخش،27 شهر،60  دهستان، 1006 آبادي مسكوني و 47 آبادي غير مسكوني مي‌باشد.

ـ مساحت

مساحت استان گلستان بالغ بر 20438 كيلومترمربع (3/1 درصد از كل مساحت كشور و رتبه 21 در بين استان‌ها) است. شهرستان گنبد با 3/5071 كيلومترمربع (81/24 درصد از مساحت استان) بزرگترين و شهرستان بندرگز با 31/239 كيلومترمربع (17/1 درصد از مساحت استان) كوچكترين شهرستان استان مي‌باشند.

تراكم نسبي جمعيت استان در سال 1391 معادل 89 نفر در كيلومترمربع بوده كه شهرستان‌ گرگان با 295 نفر و شهرستان مراوه تپه با 18 نفر بالاترين و پايين‌ترين تراكم نسبي جمعيت
را داشته اند.

ـ آب و هوا

تعداد ايستگاه‌هاي هواشناسي استان گلستان در سال 1391 شامل 9 ايستگاه سينوپتيك و سینوپتیک تکمیلی، 15 ايستگاه كليماتولوژي و 87 ايستگاه باران سنجي بوده است.  عوامل محلي (عرض جغرافيايي، ناهمواري‌ها، منابع آب، و...) و بيروني (فرابار سيبري، كم فشار مديترانه‌اي، بادهاي موسمي و...) سبب تنوع اقليمي استان شده‌اند، كه به اختصار اشاره مي‌گردد.

ـ عرض جغرافيايي

استان گلستان در محدوده منطقه معتدله شمالي قرار گرفته كه اين عامل نقش مؤثري را در اقليم استان بر عهده دارد.

ـ ناهمواري‌ها

اين استان بين رشته كوه‌هاي البرز، دشت‌هاي جنوبي كشور تركمنستان، كوه‌هاي استان خراسان شمالي و درياي خزر واقع شده است. كوه شاهوار با ارتفاع 3945 متر بلندترين ونقاط ساحلي با ارتفاع 26- متر پست‌ترين نقاط استان مي‌باشند.

ـ فرابار سيبري

اين سيستم در دوره سرد سال فعال مي‌باشد. ورود چنين سيستمي سبب كاهش دما،سرماي شديد و پديده يخبندان در استان مي‌گردد. چنانچه سيستم مزبور قوي باشد به همان نسبت دماي هوا كاهش مي‌يابد.

ـ سيستم كم فشار مديترانه‌اي

اين سيستم به همراه توده‌هاي ناشي از مركز كم فشار باران‌زا بيش از نيمي از ريزش‌هاي جوي استان را موجب مي‌شوند. دوره فعاليت آن فصول سرد سال بوده و در نقاط پست و ارتفاعات به ترتيب به صورت باران و برف ظهور مي‌نمايد.

تنوع اقليمي استان گلستان به دليل شرايط جغرافيايي و طبيعي قابل توجه مي‌باشد، به طوري كه نواحي جنوب از آب و هواي كوهستاني، نواحي مركزي و جنوب غربي از آب و هواي معتدل مديترانه‌اي و نواحي شمالي از آب و هواي  نيمه خشك و خشك برخوردار است. بررسي وضعيت عناصر اقليمي ايستگاه‌ها به شرح زير مي‌باشد:

ـ دما: متوسط روزانه دماي هواي ايستگاه‌هاي گرگان (دوره91-1363)، گنبد(91-1371)، كلاله (91-1380) و مراوه‌تپه (91-1372) به ترتيب 8/17، 5/18، 3/18 و 1/18 درجه سانتي‌گراد بوده است. مقايسه اين شاخص با سال گذشته نشان مي دهد تغيير چنداني در متوسط دماي سالانه ايجاد نشده است.متوسط حداقل دماي سالانه مربوط به ايستگاه هواشناسي كلاله با 3/12 و حداكثر دما مربوط به ايستگاه هواشناسي گنبد با 5/24 درجه سانتي گراد گزارش شده است.حداقل مطلق دما مربوط به ايستگاه هواشناسي گرگان با 6/12- و حداكثر مطلق دما مربوط به ايستگاه هاي هواشناسي گنبد و كلاله  4/45 درجه سانتي گراد بوده است.

ـ بارندگي:ميزان بارندگي سالانه استان بين 2/366 تا 1/609 ميلي‌متر مي‌باشد. بارندگي سالانه ايستگاه‌هاي گرگان، گنبد، كلاله و مراوه‌تپه به ترتيب 4/533،2/474، 1/609 و 2/366 ميلي‌متر  مي‌باشد.

ـ رطوبت نسبي:متوسط رطوبت نسبي سالانه ايستگاه‌هاي مزبور به ترتيب 71، 67،68، 60درصد بوده كه حداكثر و حداقل آن مربوط به ايستگاه‌هاي گرگان و مراوه تپه است.

ـ تبخير و تعرق:ميزان تبخير و تعرق سالانه ايستگاه‌هاي سينوپتيك گرگان، گنبد، كلاله و مراوه‌تپه به ترتيب 5/1322،9/1326،8/1615 و 5/2223 ميلي‌متر بوده است.

ـ باد:حداكثر سرعت باد ايستگاه‌هاي مزبور به ترتيب 30، 40، 21 و 30 متر در ثانيه و باد غالب غربي و جنوب غربي و جنوب  است.

ـ عوارض طبيعي

استان گلستان از نظر ناهمواري به سه ناحيه زير تقسيم مي‌شود:

ـ ناحيه كوهستاني

رشته كوه البرز بصورت ديوار استان گلستان را از استان سمنان جدا مي كند. اين ناحيه در اثر حركات كوهزايي دوران سوم زمين شناسي بوجود آمده است. فرسايش اواخر دوران سوم و دوران چهارم زمين شناسي تغييرات زيادي در آن بوجود آورده است. ناحيه مزبور از ارتفاع 500 متري تا بيش از 3500 متر را در بر گرفته و پوشيده از گونه‌هاي جنگلي و مرتعي مي‌باشد. قله ها، چشمه‌سارها، آبشارها، رودخانه‌ها و اراضي جنگلي و مرتعي از مهم ترين چشم اندازهاي طبيعي اين ناحيه محسوب مي گردد. وسعت ناحيه كوهستاني 4/3970 كيلومتر مربع (5/19 درصد)  مي باشد.
مهم ترين ارتفاعات آن عبارتند از:

- خط الراس رشته كوه البرز در شهرستان گرگان حد طبيعي بين اين شهرستان و شهرستان شاهرود است. مرتفع ترين قلل اين رشته عبارتند از: قله شاه‌كوه با ارتفاع 3910 متر، قله پيرگرده كوه با ارتفاع 3204 متر، قله چل چلي با ارتفاع 3111 متر، قله كوه ابر با ارتفاع 2875 متر و قله
خوش ييلاق با ارتفاع 2802 متر از سطح دریا مي باشد.

- در شمال شرقي گنبد كوه سنگ داغ از شرق به غرب كشيده شده كه خط الراس آن مرز طبيعي بين ايران و تركمنستان بوده و ارتفاع آن به 735 تا 812 متر مي رسد.

- بين دو دره رودخانه گرگانرود و اترك، كوههاي كم ارتفاع گليداغ  و نازلي كشيده شده است.

- ارتفاعات شرقي گنبد نيز دنباله رشته كوه هاي البرز مي باشد كه به كوه‌هاي شهرستان بجنورد متصل مي گردد و  معروف ترين قله آن بنام زاوه كوه به ارتفاع 1434 متر مي باشد.

- ارتفاعات غرب استان شامل باري كوه با ارتفاع 2888 متر، سنگ تراش با ارتفاع 2400، قله دوكولي با ارتفاع 2600 متر، كوه ميلانه با ارتفاع 2750 متر، كوه گلدين با ارتفاع 2400 متر می‌باشد.

ـ ناحيه كوهپايه‌اي

اين ناحيه از ارتفاع 100 تا 500 متر را در بر گرفته و شامل تپه‌هاي كوچك لس، تپه ماهور و بدلندها كه پوشيده از اراضي جنگلي مي باشد. رودهاي مهمي با شاخه هاي متعددي سطح كوهپايه و دشت را شيار داده و به درياي مازندران و خليج گرگان مي ريزد. اكثر پارك‌هاي طبيعي و زيستگاه‌ها در اين ناحيه وجود دارد. وسعت آن حدود 3/2458 كيلومترمربع (12 درصد) مي‌باشد.

ـ ناحيه جلگه‌اي و اراضي پست

ارتفاع اين ناحيه در حاشيه درياي خزر و خليج گرگان (پايين‌تر از سطح درياي آزاد) و
به تدريج به سمت شرق به ارتفاع افزوده مي‌شود. بقاياي چين خوردگي دوران سوم در كوهپايه‌هاي استان گلستان و تپه هايي از رسوبات آبرفت هاي قديمي، كوهستان را به دشت ارتباط مي دهد. اين منطقه از نظر سرسبزي و تنوع كشت در فصول مختلف سال، مناظر زيبايي را نمايان مي‌سازد. اين منطقه محل استقرار شهرها و اكثر روستاهاي استان مي باشد. به لحاظ تراكم جمعيت، اراضي كشاورزي، صنايع، دامپروري از اهميت بسزايي برخوردار است. وسعت آن حدود 3/14008 كيلومتر مربع (5/68 درصد) مي باشد.

ـ زمين شناسي

در اين استان رسوبات مختلف زمين شناسي ديده مي شود. ارتفاعات منطقه در نتيجه حركات كوهزايي دوران سوم زمين شناسي بوجود آمده اند. اواخر دوران سوم و دوران چهارم رسوبات آبرفتي دشتي را تشكيل داده اند. قديمي ترين رسوبات اين منطقه شيست هاي گرگان مربوط به دوران پركامبرين كه در دره  فاضل آباد به طرف محمد آباد مي باشد. رسوبات ژوراسيك بالايي و كرتاسه بالايي در ناحيه گرگان منفصل مي باشد. در جنوب گنبد رسوبات كرتاسه به صورت سه سازند جداگانه ديده مي شود. همچنين سطح وسيعي از استان بوسيله رسوبات عهد حاضر

(رودخانه اي، دلتايي و ساحلي) ديده  مي شود. مرز شرقي آن بوسيله لايه هاي ضخيم از لس پوشيده شده است.

با توجه به ويژگي هاي طبيعي، رودخانه هاي فراواني در استان جريان دارند كه غالباً به درياي خزر مي ريزد. اين استان از چهار حوضه آبريز اصلي به شرح زير تشكيل شده است:

ـ رودخانه اترك

از كوه‌هاي استان خراسان شمالی (ارتفاعات جنوب شهرستان قوچان) سرچشمه مي‌گيرد. طول آن 545 كيلومتر در قسمت شمالي استان با جهت شرقي ـ غربي جريان دارد. مهمترين شاخه‌هاي آن شامل سومبار، آجي سو، آق‌سو، خرتوت و... مي‌باشد.

1 – فرهنگ جغرافيايي كوههاي كشور، جلد چهارم،سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح.

       در سال 1391 تعداد کل زندانیان استان گلستان 5664 نفر بوده که نسبت به سال قبل 10درصد کاهش داشته است.  همچنين در همين سال تعداد   326 نفر زندانی به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت وجود دارد که کاهش 8 درصدی را نسبت به سال قبل نشان می دهد، 2/94 درصد از زندانیان را مردان و 8/5 درصد از زندانیان را زنان تشکیل می دهند.

     از لحاظ سني حدود 8/1 درصد از زندانیان کمتر از 19 سال، 6/16 درصد بین سنین 25 -19 ساله و مابقي بيشتر از 25 ساله بودند. همچنين از نظر سواد   6/13 درصد از زندانیان
 بی سواد و 1/2 درصد از زندانیان استان دارای تحصیلات بالاتر از دیپلم و مابقي كمتر
از ديپلم سواد داشته اند. از کل زندانيان حدود 40 درصد از جرائم مربوط به مواد مخدر می باشد که نسبت به سال قبل حدود یک درصد افزایش داشته است.

     در استان گلستان در سال 1391  تعداد 151 شعبه دادگاه  که از این تعداد 65 شعبه دادگاه عمومی، 3 شعبه دادگاه انقلاب، 11 شعبه دادگاه تجدید نظر و 72 شعبه دادسرای عمومی می باشد. همچنین در همین سال به ازای هر قاضی 1214 پرونده در دادگاه  و به ازاي هر 100 هزار نفر جمعیت در استان حدود  5/10 نفر قاضي وجود داشته است. همچنين در همين سال به ازای هر قاضی 1258 پرونده در دادسراها  و به ازای هر 100هزار نفر جمعیت  4/4 نفر قاضي
در دادسرا ها وجود داشته است. همچنين در همين سال تعداد پرونده های مختومه در محاكم عمومي، انقلاب و تجديد نظر به ازاي هر شعبه 1457 پرونده بوده است.

     در سال 1391 از کل پرونده ها حدود 3412 پرونده مربوط به طلاق بوده است که نسبت به سال قبل حدود 2 درصد افزایش،  5105 پرونده مربوط به سرقت،  313 پرونده قتل غير عمد، 1071 پرونده مربوط به شرب خمر و توليد مشروبات الکلي که نسبت به سال قبل حدود 25 درصد افزایش داشته و 5219 پرونده مربوط به ايراد ضرب و جرح که نسبت به سال قبل 20 درصد افزایش داشته است.

     از كل تعداد 1159 مورد گواهي فوت شدگان تعداد 545 مورد مربوط به تصادفات رانندگی بود که نسبت به سال قبل 5 درصد کاهش داشته است، همچنین 11 مورد از گواهی فوت صادر شده توسط پزشکی قانونی به علت سوختگی بوده که نسبت به سال قبل حدود 22 درصد افزایش داشته است.

     در سال 1391 تعداد در گذشتگان به علت غرق شدن 45 مورد، سقوط از بلندي 25 مورد، مرگ و مير ناشي از اعتياد 29 مورد، فوت بر اثر برق گرفتگي 16 مورد، فوت بر اثر مسموميت45 مورد و مرگ طبیعی 113 مورد بوده است.

اسناد و املاک

      سازمان ثبت اسناد و املاک به عنوان یک سازمان هوشمند و تحول گرا مورد اعتماد نظام و مردم با تکیه بر مهارت و توانمندی و درستکاری کارکنان خود و استفاده از فناوری های روز ضمن اجرای صحیح ماموریت و برنامه های خود، به رفع مشکلات آحاد جامعه پاسخ می دهد. این سازمان با همگامی کامل با برنامه های توسعه، نفی تصدی گری و بهره گیری مناسب با مشارکت های مردمی و نهاد های مدنی و با استفاده از قوانین و مقررات شفاف، ضمن ارائه طیف وسیعی از خدمات ثبتی به صورت سریع، ارزان و در دسترس ضامن و حامی تمامی جنبه های حقوق مالکیت تمامی مردم است.سازمان مذکور با اجرای طرح کامل کاداستر و توسعه، پیاده سازی
و بهره برداری از سیستم جامع اطلاعات و املاک و سایر سیستم های اطلاعاتی مکانیزه ضمن ارائه الکترونیکی کلیه خدمات ثبتی به وسیله پایگاه اطلاعات جامع املاک و حقوق مالکین توسط سازمان مدیریت و نگهداری می شود.

       عمده ترین فعالیت سازمان ثبت اسناد و تکلیف قانونی آن در برنامه پنجم توسعه ادامه اجرای طرح کاداستر و توسعه، پیاده سازی و بهره برداری از سیستم جامع اطلاعات املاک و ارائه خدمات الکترونیکی در زمینه خدمات ثبتی است.

الف: معاملات اموال منقول

     معاملات مربوط به اموالی راکه نقل و انتقال آن ها از محلی به محل دیگر ممکن باشد معاملات منقول گویند.

در سال 1391 تعداد 35772 معامله منقول در سطح استان به ثبت رسیده که نسبت به مشابه سال قبل حدود 3/19 درصد افزایش داشته است.

صنعت و معدن

ـصنعت

نتايج طرح آمارگيري از كارگاه‌هاي صنعتي ده نفر كاركن و بيشتر سال 1390 نشان مي‌دهد كه در اين سال تعداد 359 كارگاه صنعتي ده نفر كاركن و بيشتر در استان به فعاليت صنعتي اشتغال داشته‌اند. از اين تعداد 97 درصد (348 واحد) در مالكيت بخش خصوصي و3 درصد (11واحد) در مالكيت بخش عمومي بوده است.

تعداد كل شاغلان كارگاه‌هاي صنعتي ده نفر كاركن و بيشتر استان گلستان در سال 1390برابر 14242نفر كه 3/98 درصد آنان حقوق بگير و 7/1درصد بدون حقوق بوده اند(جدول 1-26).

ـ ارزش افزوده و ارزش سرمايه گذاري كارگاه هاي صنعتي استان

ارزش افزوده كارگاه‌هاي صنعتي ده نفر كاركن و بيشتر استان در سال1390 با 64درصدافزايش نسبت به سال قبل به 3358869 ميليون ريال رسيده و ميزان سرمايه گذاري آن با 52 درصد رشد نسبت به سال قبل  به 888136 ميليون ريال رسيده است(جدول 1-26).

ـ جواز تأسيس و پروانه‌هاي بهره‌برداري صادره

درسال1391، سازمان صنايع و معادن استان گلستان تعداد 202فقره جواز تأسيس با حجم سرمايه‌گذاري 5247 ميلیاردريال و پيش‌بيني اشتغال 4482 نفر براي متقاضيان سرمايه‌گذاري در زمينه‌هاي مختلف صادر نموده است. مقايسه ارقام فوق با مدت مشابه سال قبل نشانگر اين است كه تعداد جوازهاي تاسيس، ميزان سرمايه گذاري و اشتغال پيش بيني شده به ترتيب1/41 درصد،73 درصد و 55 درصد کاهش داشته است. بيشترين تعداد جواز تأسيس صادره در سال 91 مربوط به گروه صنايع «محصولات غذايي و آشاميدني» با24درصد (48 فقره) و كمترين آن مربوط به
گروه های «ساير تجهيزات حمل و نقل» «ماشین آلات دفتری و حسابداری» و «پوشاک و
عمل آوری خز» هر کدام یک فقره مي باشد(جدول 4-26).

در بررسي تعداد جوازهاي صادره ازنظر پراكندگي در شهرستانها، شهرستان گرگان با 33 فقره در رتبه اول و پس از آن شهرستانهاي آق قلا و گنبد به ترتيب، با تعداد 32 و 27فقره در
رتبه هاي بعدي قرار مي گيرند. همچنين بيشترين ميزان پيش بيني سرمايه گذاري با 1624ميليارد ريال و بالاترين اشتغال پيش بيني شده به تعداد 984 نفر در شهرستان آق قلا مي باشد(جدول5-26).

در بخش صدور پروانه بهره‌برداري و مكمل استان در سال 1391، تعداد 67فقره پروانه
 بهره برداري صنعتي با سرمايه گذاري 1206میلیاردريال و اشتغال849 نفر در استان صادر شده است.مقايسه ارقام فوق با مدت مشابه سال قبل نشان مي دهد كه از نظر تعدادو اشتغال ايجاد شده به ترتيب 42 و30 درصد كاهش و میزان سرمایه گذاری 25 درصد افزایش داشته است.

در بين شهرستان‌هاي استان، بيشترين تعداد پروانه‌هاي بهره‌برداري صادره مربوط
به شهرستان گرگان با13فقره و كمترين آن در شهرستان های کلاله و گالیکش هرکدام با یک   فقره مي باشد.شهرستان گرگان با سرمايه گذاري 436 ميليارد ريال بالاترين حجم سرمايه گذاري و شهرستان بندرگز با اشتغالزايي 185 نفر بيشترين اشتغال را در بخش صنعت داشته است
(بهره برداری از شرکت کشت وصنعت گلستان آریا با سرمایه گذاری 250 میلیارد ریال).متوسط اشتغال ايجاد شده براي هر فقره پروانه بهره‌برداري صادره معادل 7/12 نفر و متوسط سرمايه مورد نياز به ازاء هر واحد تولیدی 18 میلیارد ريال مي‌باشد(جدول 2-26).

ـ مروري بر وضعيت صنعتي استان

    استان گلستان به لحاظ جواز تاسيس صادره در سال 1391،  با 202فقره و3/1 درصد سهم از كشور رتبه 24 را داشته در حالي كه به لحاظ ميزان سرمايه و اشتغال پيش بيني شده درجوازه هاي صادره به ترتيب رتبه 27 و 26را كسب نموده است.

2 ـ جمعيت، نيروي انساني و اشتغال

ـ جمعيت

بر اساس سرشماري نفوس و مسكن سال 1390 جمعيت استان در سال برابر با 1777014نفر که 51 درصد در نقاط شهري و 49 درصد در نقاط روستايي زندگي مي کردند.بر این اساس، برآورد جمعیت استان در سال 1391 برابر با 1811526 نفر که 7/51 درصد در نقاط شهری و 3/48 درصد در نقاط روستایی زندگی می کنند.

از کل جمعيت استان در سال 1391بيشترين جمعيت در شهرستان گرگان با جمعيتي بالغ بر  475936 نفر(3/26 درصد استان) و کمترين جمعيت در شهرستان بندرگز با جمعيتي بالغ بر 46334 نفر(6/2 درصد استان) ساکن مي باشند. همچنين در بين شهرهاي استان (27 شهر)، شهر گرگان با 341791 نفر بيشترين جمعيت و اينچه برون با 2356 نفر کمترين جمعيت را به خود اختصاص داده‌اند.

نسبت جنسي جمعيت استان از 101 نفر در سال 1385 به 6/99 نفر در سال 1390 رسيده  است. اين شاخص تعداد مردان در مقابل تعداد 100 زن را نشان مي‌دهد. همچنين تراکم جمعيت در نقاط مختلف استان از 79 نفر در هر کيلومترمربع  در سال 1385 به حدود 87 نفر در هر كيلومترمربع در سال 1390 افزايش يافته است.

نكته قابل توجه اين كه در بين شهرهاي استان فقط شهرهاي گرگان و گنبد بيش از صد هزار نفر جمعيت دارند و بقيه شهرها حدود پنجاه هزار نفر (علي آباد و بندر تركمن) و زير پنجاه هزار نفر (ساير شهرها) جمعيت دارند.

بر اساس نتايج برآورد سال 1391جمعيت كشور 76116683 نفركه54767633 نفر
(9/71 درصد) در نقاط شهري و 21249050نفر (1/29 درصد)در نقاط روستايي كشور ساكن هستند. كه سهم استان گلستان از كل جمعيت كشور38/2 درصد و در نقاط شهري و روستايي به ترتيب 71/1 و 09/4 درصد بوده است.

ضريب جواني جمعيت نسبت جمعيت كمتر از 15 سال به كل جمعيت مي‌باشد، اگر اين شاخص از عدد 40 بيشتر باشد آن جامعه داراي ساختار سني جوان محسوب مي‌شود ضريب جواني جمعيت استان در سال 1375 برابر 4/42 درصد بوده كه با گذشت 10 سال در سال 1385 به 2/27
و در سال 1390 به عدد 3/25 درصد رسيده است. علت اين كاهش بيانگر كاهش نرخ باروري
و افزايش اميد به زندگي و به عبارت ديگر كاهش مرگ و مير مي‌باشد.

در سال 1390، تعداد 34317 نفر (9/1 درصد) در گروه سني كمتر از يك سال،166367 نفر (4/9 درصد) در گروه سني 1 تا 5 ساله،137344 نفر (7/7 درصد) بين 6 تا 10 ساله،111503 نفر (3/6 درصد) بين 11 تا 14 ساله (نوجوانان)، 370468 نفر (8/20 درصد) بين 15 تا 24 ساله(جوانان)،874643 نفر (2/49 درصد) بين 25 تا 64 ساله (ميانسال) و 82372 نفر (6/4 درصد) در رده سني بزرگسالي قرار داشته‌اند. در سال 1390 در گروه هاي زير سن 15 سال برتري با مردان و گروه‌هاي بالاي سني 15 ساله و بالاتر برتري با زنان بوده است.

ـ نيروي انساني و اشتغال

نرخ فعاليت نيروي انساني  در سال 1390حدود 6/38درصد كه در نقاط شهري وروستايي به ترتيب 7/36 و 7/42 درصد بوده است. اينشاخص در سال 1391برابر5/36 درصدشده كه در نقاط شهري و روستايي به ترتيب4/33 و 8/39 درصد رسيده، همچنين شاخص مزبور براي مردان و زنان به ترتيب در سال 1391حدود 3/59 و 2/14 درصد مي باشد.

نرخ اشتغال در بين زنان و مردان در سال 1390به ترتيبب 2/79 و 8/94 درصد بوده، اين شاخص در سال 1391به 8/77 و 3/94 درصد رسيده است. همچنين در مجموع نرخ اشتغال استان از 3/91درصد در سال 1390به 1/91 درصد در سال 1391كاهش يافته است.شاخص مزبور در نقاط شهري و روستايي به ترتيب در سال 1390 برابر 2/92 و 5/90 درصد بوده است كه به ترتيب
 به 9/92 و 4/89 درصد در سال 1391 رسيده است.

بررسي درصد شاغلين در بخش‌هاي عمده فعاليت نشان مي دهدکه در سال 1391بيشترين درصد شاغلين مربوط به بخش خدمات با 6/38 درصد و كمترين آن مربوط به  بخش کشاورزی با 8/28 درصد بوده است.

سهم شاغلين بخش كشاورزي در سال 1390 از3/29 درصد به 8/28 درصد در سال 1391 و بخش خدمات از 5/41 درصد به 6/38 درصد در سال 1391 كاهش داشته و سهم بخش صنعت از 2/29 درصد به6/32 درصد در سال 1391 افزايش داشته است.

آمار وقايع چهارگانه ثبت احوال استان گلستان در سال 1390 تعداد متولدين از 39154 نفر با 8/4 درصد رشد به 41022 نفر در سال 1391 رسيده، همچنين تعداد فوت شدگان از 8108 نفر با 9/0 درصد افزایش به 8183 نفر و ميزان ازدواج از 24262 مورد با 5 درصد كاهش به 22986 مورد وميزان طلاق از 2890 مورد با یک درصد رشد به 2922 مورد در سال 1391 رسيده است.

در سال 1391 تعداد بيكاران ثبت نام‌شده در سازمان كار و امور اجتماعي استان 15424 نفر بوده است. با بررسي مدرك تحصيلي بيكاران ثبت نام شده نشان مي‌دهد كه بالاترين درصد بيكاران مربوط به  دارندگان مدرك فوق ديپلم (فني و غيرفني) با 31 درصد مي باشد. همچنين
14 درصدداراي مدرك زیر دیپلم،25درصد داراي ديپلم (فني و غير فني) و 30 درصد داراي مدرك ليسانس و بالاتر بوده‏اند.

بررسي وضعيت سني بيكاران ثبت‌نام شده نشان مي‌دهد كه 16 درصد بيكاران داراي گروه سني 24ـ15 ساله، 46درصد در گروه سني 34ـ25 ساله، 24 درصد در گروه سني 44 ـ 35 ساله،
11 درصد در گروه سني 54 ـ 45 ساله و 3 درصد در رده سني 55 ساله و بالاتر قرار دارند.

در سال 1391 حدود104ميليارد ريال در بخش کشاورزي،325 ميليارد ريال در صنعت و معدن،173 ميليارد ريال در خدمات، 8 ميليارد ريال در گردشگري و 34 ميليارد ريال به طرح‌هاي خود اشتغالي تسهيلات پرداخت شده است. از وجوه پرداخت شده بالغ بر 2886نفرشغل جديد ايجاد شده است.

جدول شماره 1 ـ 2 ـ جمعيت کشور و  استان گلستان در سال 1391 به تفكيك شهري و روستايي