فهرست
چکیده. 1
مقدمه. 2
دوزبانگی و تأثیر آن بر فرایند یاددهی و یادگیری در بین دانشآموزان بلوچزبان شهرستان کنارک.. 3
دوزبانگی و تأثیر آن بر اختلال دیکتهنویسی یک دانشآموز بلوچزبان پایه سوم ابتدایی.. 4
توصیههای درمانی.. 8
نتیجهگیری.. 9
منابع و مأخذ: 10
چکیده
نظام آموزشی کشور پهناوری ایران با وجود تنوع فرهنگی و زبانی، سالیانه در فرایند یاددهی و یادگیری با مشکلات و معضلات ناشی از عامل دوزبانگی در مناطق مختلف مواجه است. این مقاله به بررسی تأثیر دو زبانگی بر دیکته نویسی یک دانشآموز بلوچزبان در یکی از شهرستانهای سیستان و بلوچستان پرداخته و با تجزیه و تحلیل ده نمونه از دیکته‌های نوشته شده توسط دانشآموز مورد مطالعه که با اختلال در دیکتهنویسی مواجه است، مشخص شد که 70درصد اشتباهات املایی ارتکابی، ناشی از تأثیر عدم تطابق زبان آموزشی با زبان مادری دانشآموز است.
مقدمه
یکی از معضلاتی که تعداد زیادی از دانشآموزان در طول تحصیل خود گرفتار آن میشوند، اختلالات یادگیري میباشد. طبق تحقیقات بهعمل آمده و بسته به تعریفی که از اصطلاح ناتواناییهای یادگیری ارائه میشود، حدود 4تا12درصد دانشآموزان دچار اختلال یادگیری هستند.(تبریزی،1388)
با توجه به تعاریف گوناگون از اختلالات یادگیری، میتوان گفت دانشآموزی دچار اختلال یادگیری است که:
- تنها در یک یا چند ماده درسی مشکل داشته باشد نه همهی دروس.
- از نظر هوشی در حد متوسط یا بالاتر از متوسط باشد.
- از نظر بینایی،شنوایی و مغزی سالم باشد.
- ازنظر عاطفی و سازگاری اجتماعی مشکل نداشته باشد.
- بین میزان پیشرفت تحصیلی و توانایی ذهنی و سن تقویمی او تفاوت معنا داری وجود داشته باشد. (تبریزی،1388)
دوزبانگی و تأثیر آن بر فرایند یاددهی و یادگیری در بین دانشآموزان بلوچزبان شهرستان کنارک
آموزش خواندن ونوشتن پایه به کودکانی که زبان مادری آنها با زبان منتخب در نظام آموزش رسمی کشور متفاوت است در اغلب نقاط جهان مشکل عمدهای به شمار میرود؛ چرا که زبان مادری، اولین زبان آموخته شده توسط فرد است. زبانی که فرد به آن تکلم میکند، با آن رشد مییابد و عناصر فرهنگی و اجتماعی محیط خود را توسط آن دریافته، لمس کرده و با آن بزرگ میشود.
دوزبانگی و تأثیر آن بر اختلال دیکتهنویسی یک دانشآموز بلوچزبان پایه سوم ابتدایی
دانشآموزی دارای اختلال دیکتهنویسی است که نتایج دیکتهنویسی وی بهطور قابل ملاحظهای پایینتر از هنجارهای آموزشگاهی یا سن تقویمی او باشد و نیز در تحلیل کمی و کیفی غلطهای املائی نوعی بر جا ماندگی اشتباهات ابتدائی مشاهده شود. اشتباهاتی مثل درهمشدگی حروف صامت و مصوت، معکوس سازی، قرینهنویسی، ناتوانی در بازشناسی تلفظ کلمهها،تقطیع اختیاری کلمهها و ...(دادستان،1387)
نکته جالب در مورد واج (ف) است که در زبان بلوچی وجود ندارد واغلب به واج (پ) تبدیل میشود. دانشآموزان بلوچزبان که در زبان فارسی با واج (ف) آشنا میشوند، وحتی سایر افراد تحصیلکرده بلوچزبان اکثراً در استفاده از این دو واج دچار نوعی سردرگمی میشوند و آنها را به یکدیگر تبدیل میکنند. بهطور مثال دانشآموز مورد مطالعه ما کلماتی مثل(سپس) و (پیش) را علیرغم عدم وجود واج(ف) در زبان مادریش، به ترتیب بهصورت (سفس) و (فیش) نوشتهاست.
توصیههای درمانی
برای درمان مشکلات دیکتهنویسی دانشآموزان دوزبانه باید قبل از ورود آنها به آموزش رسمی اقدامات پیشگیرانهی لازم صورت گیرد و از طریق آموزشهای پیشدبستانی و برگزاری دورههای آمادگی ویژهی مناطق دوزبانه به طور جدی و با استفاده از مربیان کارآزموده به مداخلهی زودرس(دادستان،1387) در فرایند زبان‌آموزی آنها اقدام گردد تا دانشآموزان دو زبانه در فرایند آموزش از دانشآموزان همسن و سال خود که زبان مادری آنها همان زبان آموزشی است و گنجینهی ذهنی لغات آنها زیاد است و مشکل زبانشناختی خاصی ندارند، عقب نیفتند و به تبع آن دچار افت تحصیلی و کاهش اعتماد به نفس نگردند.
نتیجهگیری
با ملاحظهی 70درصدی اشتباهات دیکتهنویسی زبیر که ناشی از عامل دوزبانگی است، میتوان نتیجه گرفت که در مناطقی که زبان آموزش غیر از زبان مادری دانشآموزان است موجب نوعی تعرض و سردرگمی در دانشآموزان هنگام خواندن و نوشتن و ضعف در سایر مواد آموزشی که به زبان دوم تدوین و تدریس میشود،
منابع و مأخذ:
- تبریزی،مصطفی(1387).درمان اختلالات دیکتهنویسی.تهران.انتشارات فراروان.
- تبریزی،مصطفی(1388).درمان اختلالات خواندن.تهران. انتشارات فراروان.