بیان مسئله

واژه تالاسمی از اصطلاح یونانی «تالاسا» به معنای دریا گرفته شده است (اطفال وُنگ، ص 1098)

تالاسمی نوعی کم خونی ژنتیکی و ارثی است که به علت اختلال در کارایی گلبول قرمز خون‌ پدید می‌آید (کیانی و همکاران، 1389)

سازمان جهانی بهداشت تالاسمی را به عنوان شایعترین اختلال مزمن ژنتیکی در بین 60 کشور جهان شناخته است که سالانه بر زندگی 100 هزار کودک تأثیر می‌گذارد و حدودا از هر 100 نفر یک نفر علامت‌دار می‌وشد.

بر طبق آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت 4 درصد از جمعیت کشور ناقل تالاسمی هستند که بر اساس آمار 1387، 3-2 میلیون ناقل و حدود 2500 بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور در ایران وجود دارد که سالانه حدود 800 نفر به جمعیت بیماران تالاسمی افزوده می‌شود. از نظر مبتلایان به تالاسمی استان مازندران رتبه اول را با2800 بیمار و شهرستان اردبیل با 58 بیمار مبتلا به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین جایگاه ابتلا به این بیماری را در کشور دارند (حکمتی و همکاران، 1392)

تالاسمی عوارض و اثرات روانی، اجتماعی، جسمی بسیاری بر کودک، والدین و سایر اعضای خانواده دارد. این عوارض می‌تواند کیفیت زندگی کودک بیمار و والدین وی را در ابعاد مختلف تحت تأثیر قرار دهد (زارع و همکاران، 1391)

مروری بر مطالعات انجام شده

شاره و همکاران (1393) مطالعه‌ی تجربی تحت عنوان اثربخشی گروه درمانگری شناختی- رفتاری هیمبرگ- بکر بر بهبود اضطراب اجتماعی و انعطاف‌پذیری شناختی دختران نوجوان که 24 نفر از دختران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی از بین دختران دبیرستانی سال تحصیلی 93-92 شهرستان اسفراین که جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می‌دهند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی (گروه درمانگری شناختی رفتاری هیمبرگ- بکر) و کنترل گماشته شدند.

در این تحقیق پیشنهاد شده است مطالعات پیگیری به منظور مشخص کردن پایداری تأثیرات درمانی انجام پذیرد. همچنین انجام تحقیق با نمونه پسر و سایر مقاطع سنی و به صورت گسترده‌تر در سایر مناطق جغرافیایی می‌تواند زمینه‌ساز بستری مناسب برای مقایسه بهتر و افزایش قدرت تعمیم‌پذیری نتایج شود.

تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا گروه درمان شناختی رفتاری برای نوجوانان مبتلا به AN مفید است موردنیاز می‌باشد.

اهداف پژوهش

هدف کلی:

تعیین میزان تأثیر گروه درمانی مسئله محور بر انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان 16-12 سال مبتلا به تالاسمی گرگان و گنبد در سال 1394

اهداف ویژه

1- تعیین میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله قبل از مداخله در گروه آزمون

2- تعیین میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله بعد از مداخله در گروه آزمون

3- مقایسه میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون

4- تعیین میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله قبل از مداخله در گروه کنترل

سوال پژوهش

1- میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله قبل از مداخله در گروه آزمون چگونه است؟

2- میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله بعد از مداخله در گروه آزمون چگونه است؟

3- میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون چگونه است؟

4- میزان انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان تالاسمی 16-12 ساله قبل از مداخله در گروه کنترل چگونه است؟

تعریف واژه‌ها

گروه درمانی

تعریف نظری:

در رواندرمانی گروهی افراد دچار مشکل روانی که به دقت انتخاب شده‌اند، زیر نظر درمانگری آموزش دیده، به منظور کمک به همدیگر برای تغییر دادن شخصیت خود در گروهی قرار داده می‌شوند (کتاب روان‌پرستاری، بهداشت روان 2، کوشان و واقعی، ص 59، 1384)

تعریف عملی: برنامه گروه درمانی مسئله محور در طی 8 جلسه 60 دقیقه‌ای برگزار می‌شود که شامل معرفی اعضا به یکدیگر، تشخیص مشکلات نوجوانان تالاسمی، تعریف مشکل تشخیص داده شده، ایجاد راه‌حل‌های جایگزین، ارزیابی راه‌حل‌های جایگزین، تصمیم‌گیری و در نهایت اجرای راه حل و تحقق اثر راه حل می‌باشد.

انعطاف‌پذیری شناختی

تعریف نظری: توانایی تغییر آمایه‌های شناختی به منظور سازگاری با محرک‌های در حال تغییر محیطی می‌باشد (شاره و همکاران، 1393)

تعریف عملی:

تالاسمی

تعریف نظری:

تعریف عملی:

پیش فرض

فرضیات

1- گروه درمانی مسئله محور بر انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان 16-12 سال مبتلا به تالاسمی تأثیرندارد.

2- گروه درمانی مسئله محور بر انعطاف‌پذیری شناختی نوجوانان 16-12 سال مبتلا به تالاسمی تأثیر دارد.

نوع پژوهش

محیط پژوهش

نمونه پژوهش

روش نمونه‌گیری

مشخصات واحدهای پژوهش

معیارهای حذف نمونه

روش انجام کار

پس از اخذ مجوز از مسئولین دانشکده و کسب اجازه از مسئولین محترم مرکز تالاسمی گرگان و گنبد پژوهشگر به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده از تمامی پرونده‌های موجود نوجوانان 16-12 ساله در مرکز تالاسمی واحدهای پژوهش را انتخاب و سپس در 2 گروه آزمون وکنترل قرار می‌دهد. پ

سؤالات این پرسشنامه بر اساس مقیاس 7 درجه‌ای لیکرت به شرح زیر نمره‌گذاری می‌شود. بسیار مخالفم=1، مخالفم=2، تا حدودی مخالفم=3، نظری ندارم=4، تا حدودی موافقم=5، موافقم=6، بسیار موافقم=7. دامنه نمرات این پرسشنامه بین 20 تا 40 در نوسان می‌باشد که هر چه نمرات آزمودنی در این مقیاس بالاتر باشد نشان‌دهنده‌ی انعطاف‌پذیری شناختی بالاتر فرد و میزان بالای پیشرفت فرد در ایجاد تفکر انعطاف‌پذیر می‌باشد.

روایی و پایایی ابزار

روایی همزمان این پرسشنامه با افسردگی بک برابر با 39/0 و روایی همگرایی آن با مقیاس انعطاف‌پذیری شناختی مارتین و رابین 75/0 بود (دنیس و وندروال، 2010)

محدودیت‌های پژوهش

محدودیت‌های اجرایی

ملاحظات اخلاقی

منابع فارسی:

1- کتاب اطفال ونگ، دکتر علی‌اکبر ولایتی، ص 1101

2- کتاب روان‌پرستاری، بهداشت روان 2، کوشان، واقعی، ص 59 و 60، 1384 .

3- کتاب روانشناسی فردی و اجتماعی برای پرستاران، حجتی، سلماسی و آخوندزاده،‌ص 185، 1389 .