چکيده
در اجراي اين تحقيق از پشم يكصد راس گوسفند دالاق گل ههاي مردمي استان گلستان طبق دسـتورالعمل اسـتاندارد از ناحيه پهلو  نمونه گيري شد و صفات مختلف پشم انداز هگيري شد. محاسبه آماري با استفاده از بسته نرم افزاري SPSS و مقايسه ميانگين ها  با آزمون چند دامنـه دانكـن صـورت گرفـت. ميـانگين قطـر پشـم گوسـفندان دالاق 46/0±28/30 ميكرون، ولي ضريب تغييرات قطر آن بالا بود( 43/0±02/40 درصد)، بازدهي پشم پس از شستشو 79/0±37/84 درصد بدست آمد. متوسط طول دسته پشم مانند ساير گوسفندان ايراني زياد( 25/0±88/13 سانتي متر) و در ناحيـه كپـل دامبلندتر از ساير نواحي بدن بود. درصد  الياف مدولائي زياد (06/2±13/45 درصد) ولـي مقـدار كمـپ چنـدان بـالا نبـود (15/0±29/8 درصد). اثر سن بر قطر پشم و طول دسته پشم در گوسفند دالاق معني دار (0.05>P)  بود و افزايش سـن همراه با ضخيم شدن قطر پشم بود گرچه از طول الياف کاسته شده بود.  
واژه هاي کليدي: گوسفند دالاق – الياف مدولائي – قطر الياف  - طول دسته الياف - کاهش پس از شستشو
مقدمه
ترکمن صحرا دشت وسيعي بين دو رودخانه اترک و قره سو در شرق استان مازندران و بخشي از اسـتان  خراسـان اسـت . از غرب به درياي خزر، از شمال به بيابان هاي ترکمنستان و از جنوب و شرق به رشته کوههاي البرز محدود مي‌شود. در منطقه گرگان و گنبد و ترکمن صحرا عمدتا دو نوع گوسفند به نامهاي زل و دالاق وجود دارد. حدود ٦٠ درصد گوسـفندان منطقـه گرگان و گنبد را نژاد گوسفندان دالاق تشکيل مي‌دهد. البته گوسفندي هم بنام ساريجالق نيز در محل يافت مي‌شود که از حيث تعداد قابل توجه نيست . دراين مناطق طوايف زيادي وجود دارند که بـه دامـداري وخصوصـا پـرورش گوسـفند همـت گماشته اند. ايلات ترکمن بهترين پرورشدهندگان گوسفند در شمال کشورند که علاوه بر قريب ١.١٤٠ هزار راس گوسـفند و بره بعنوان منابع تامين گوشت ، در صنايع مختلف دستي نظير قاليچه هاي ترکمن و نمد و ساير منسوجات از پشم گوسفند استفاده مي‌کنند. طوايف آتاباي، يموت، گوگلان و جعفرباي از مهمترين پرورشدهندگان و توليدکنندگان صنايع محلـي انـد [١٠ و ١٧].
از نظر پوشش پشم گوسفندان دالاق بمراتب از ديگر گوسـفندان منطقـه (زل) بهتـر بـوده و يکنـواختي ظـاهري و ظرافـت بيشتري در پشم آنها مشاهده مي‌شود. از نظر جثه نيز از گوسفند زل بزرگترند. رنگ پشم در بره ها ابتدا خرمـائي ــقهـوهاي است و از سه ماهگي به بعد شروع به تغيير رنگ داده و به رنگ پشم والدين گرايش پيدا مي‌کند. دامداران تـرکمن از سـطح بالاتري از پوست نسبت به سايرنقاط کشور پشم چيني گوسفند را انجام مي‌دهند و اغلـب پشـم قبـل از پشـم چينـي شسـته مي‌شود. جعد دسته الياف پشم برخلاف ساير گوسفندان بومي زياد و الياف از تلالو خاصي برخوردارند.
به جز يک منبع اطلاعي زيادتري از خصوصيات پشم اين گوسـفند در دسـترس نيسـت کـه در آن اليـاف پشـم حقيقـي ٤٩ درصد،  الياف هتروتيپ ٢٩ درصد، مو ٧ درصد و الياف کمپ ١٥ درصد گزارش شده است [١٠].

١- مواد و روشها
در اجراي اين طرح از پشم يک صد راس گوسفند دالاق (آتاباي) استان گلستان در سنين يک تـا پـنج سـال از ناحيـه پهلـو بوسيله قيچي نمونه برداري دستي طبق دستورالعمل هاي استاندارد نمونه گيري شد. پس از ثبت مشخصات هر نمونـه بـرروي برگه ، درون کيسه اي پلاستيکي قرار گرفت . طول دسته پشم ، چربي همراه پشم ، مواد گياهي ، بازدهي ، انواع الياف موجود در توده پشم ‹پشم حقيقي ، الياف مدولائي و کمپ )،  قطر، طول حقيقي بـه حالـت نيمـه کشـيده و درصـد اليـاف رنگـي ، کليـه آزمايشها در آزمايشگاه الياف دامي موسسه تحقيقات علوم دامي کشور انجام شد. براي اندازهگيري هاي فوق از استانداردهاي مربوطه  [١٨، ١٩، ٢٠، ٢١و ٢٢] استفاده شد. از داده هايي که به صورت درصد بودند (٢٥ــ٠ و ١٠٠ – ٧٥) آرکسـينوس گرفته شد و با استفاده از بسته نرم افزاري SPSS تجزيه واريانس شد و مقايسه ميـانگين هـا بـا آزمـون چنـد دامنـه دانکـن صورت گرفت (معادله ١) و اثرات سن بر خصوصيات پشم ارزيابي شد.