فهرست مطالب
عنوان صفحه
قسمت اول : کلیات بیمه
فصل اول : تاریخچه بیمهَ
بخش اول:تاریخچه بیمه در جهان........................................................... 11
پیشینه.......................................................................................................................... 11
پیدایش بیمه................................................................................................................... 12
لویدز لندن......................................................................................................................13
بیمه در عصر حاضر........................................................................................................ 14
بخش دوم: تاریخچه بیمه درایران ........................................................... 14
سابقه ......................................................................................................................... 14
نخستین گام................................................................................................................... 15
شروع فعالیت............................................................................................................... 15
تاسیس شرکتهای بیمه ایرانی ...........................................................................................16
عنوان صفحه
بیمه پس از انقلاب اسلامی.............................................................................................. 16
فصل دوم : مفاهیم کلی
بخش اول:تعریف بیمه............................................................................. 18
تعریف لغوی ................................................................................................................ 18
تعریف فرهنگستان ایران................................................................................................. 18
تعریف قانون بیمه............................................................................................................ 18
تعریف فنی ................................................................................................................... 19
بخش دوم:عقد بیمه.................................................................................. 19
تعریف .......................................................................................................................... 19
شرایط صحت عقد ..........................................................................................................19
خصوصیات عقد بیمه ..................................................................................................... 21
بخش سوم:اجزای بیمه............................................................................. 22
بیمه گر........................................................................................................................ 22
عنوان صفحه
بیمه گذار..................................................................................................................... 22
بیمه نامه ........................................................................................................................ 22
موضوع بیمه .................................................................................................................. 23
حق بیمه ....................................................................................................................... 23
خسارت ....................................................................................................................... 23
فرانشیز ..........................................................................................................................23
بخش چهارم:شرایط بیمه نامه.................................................................. 24
1- شرایط عمومی ................................................................................................. 24
2- شرایط خصوصی ............................................................................................... 24
3- شرایط ویژه........................................................................................................ 24
بخش پنجم : انواع بیمه ......................................................................25
بیمه های اجتماعی................................................................................................... 25
بیمه های بازرگانی ...................................................................................................26
عنوان صفحه
فصل سوم: اصول بیمه
1- اصل حسن نیت..................................................................................................27
2- اصل غرامت ......................................................................................................28
3- اصل نفع بیمه ای................................................................................................ 28
4- اصل جانشینی ....................................................................................................28
5- اصل مشارکت .................................................................................................. 29
6- اصل داوری .......................................................................................................29
7- اصل علت نزدیکی .............................................................................................29
8- اصل اتکایی ......................................................................................................30
فصل چهارم: چارت سازمانی شرکت بیمه................................................. 32
شرح وظایف...........................................................................................33
قسمت دوم : انواع بیمه
فصل پنجم: بیمه آتش سوزی
عنوان صفحه
بخش اول: بیمه آتش سوزی ..............................................................37
تعریف بیمه آتش سوزی .........................................................................................37
خطرات مورد تعهد ...................................................................................................37
خطرات خارج از تعهد ..............................................................................................38
اموالی که بیمه نمی شوند ..........................................................................................38
مراحل صدور بیمه نامه آتش سوزی ..........................................................................38
محاسبه حق بیمه .......................................................................................................39
مدت بیمه نامه ........................................................................................................40
فسخ بیمه نامه ...........................................................................................................40
ابطال بیمه نامه ........................................................................................................ 40
بخش دوم : خطرات اضافی ................................................................41
1- بیمه زلزله ..........................................................................................................41
2- بیمه سیل ...........................................................................................................42
عنوان صفحه
3- بیمه توفان .........................................................................................................42
4- بیمه دزدی با شکستن حرز ................................................................................43
5- بیمه شکست شیشه ............................................................................................43
7- بیمه سقوط هواپیما ........................................................................................... 43
فصل ششم: بیمه اتومبیل
تعریف ..................................................................................................................45
بخش اول: بیمه بدنه .........................................................................46
تعریف ...................................................................................................................46
خطرات مورد تعهد .................................................................................................46
خطرات خارج از تعهد ..............................................................................................46
مراحل صدور بیمه نامه ..............................................................................................47
پرداخت خسارت ......................................................................................................47
بخش دوم : بیمه شخص ثالث ..............................................................48
عنوان صفحه
اشخاص ثالث ...........................................................................................................48
اشخاصی که ثالث محسوب نمی شوند .....................................................................48
خطرات مورد تعهد .................................................................................................49
خطرات خارج از تعهد ............................................................................................49
بیمه دیه ...................................................................................................................50
کارت سبز ............................................................................................................. 50
بخش سوم: بیمه حوادث سرنشین ...........................................................51
تعریف سرنشین .............................................................................................................51
بیمه حوادث سرنشین ....................................................................................................52
خطرات مورد تعهد .......................................................................................................52
خطرات خارج از تعهد .................................................................................................52
فصل هفتم: بیمه های زندگی
مقدمه ....................................................................................................................53
عنوان صفحه
بخش اول: بیمه عمر ............................................................................53
تعریف .....................................................................................................................54
انواع بیمه عمر ..........................................................................................................54
خطرات تحت پوشش ..............................................................................................55
بخش دوم : بیمه حوادث ....................................................................55
تعربف حادثه ...........................................................................................................55
انواع خطر ...............................................................................................................56
خطرهایی که بیمه می شوند ....................................................................................56
خطرهایی که بیمه نمی شوند .....................................................................................56
فصل هشتم: بیمه مسئولیت
مقدمه .....................................................................................................................58
تعریف مسئولیت .....................................................................................................58
تعریف بیمه مسئولیت مدنی ......................................................................................59
عنوان صفحه
انواع بیمه مسئولیت مدنی ..........................................................................................59
خسارت های قابل پرداخت ...................................................................................60
خسارت های غیر قابل پرداخت ..............................................................................60
فصل نهم: بیمه هواپیما:
بخش اول : بیمه بدنه هواپیما .................................................................62
تعریف .........................................................................................................................62
خطرات مورد تعهد .......................................................................................................62
خطرات خارج از تعهد ...................................................................................................63
عوامل موثر در تعیین حق بیمه بدنه .................................................................................63
فرانشیز .........................................................................................................................64
بخش دوم : بیمه مسئولیت مدنی هواپیما ..................................................64
1- در قبال مسافر وبار مسافر ...................................................................................64
2- حمل کالا ومحمولات پستی ..............................................................................65
مسئولیت قانونی عمومی ................................................................................................65
قسمت اول : فصل اول
تاریخچه بیمه:
بخش اول: تاریخچه بیمه در جهان
پیشینه:
بیمه كه شكل تكامل یافته تعاون وهمكاری بین افراد است از روزگار قدیم وبه اشكتل مختلف وجود داشته كه در اینجا به چند نمونه اشاره میشود:
1- هامورابی پادشاه بابل در2000 سال قبل از میلاد مسیح قوانینی وضع كرده بود كه بر اساس آن كاروان هایی كه كالاهای تجاری حمل می كردند مورد حمایت قرار می گرفتند؛ بدین صورت كه اگر مال التجاره های آنان مورد دستبرد،سرقت ویا حتی سایر حوادث قرار می گرفت وبه آنها خسارت وارد می شد اهالی شهر بلبل آن خسارتها را جبران می كردند.
2- در مصرقدیم، سنگتراشان ومومیاگران قوانینی وضع كرده بودند كه در صورت فوت هر یك از اعضا سایرین هزینه های كفن ودفن او را بپردازند ویا وراث اورا مورد حمایت قرار دهند .
3- بیمه كه شكل واقعی – ونه امروزی – اولین بار برای حمایت كشتی های تجاری در برابر خطرات دریا و دزدان دریایی بوجود آمد . ساز وكار این حمایت نیز از طریق وام دریایی بود؛ بدین صورت كه وام گیرنده متعهد بود چنانچه كشتی حامل كالای او سالم به مقصد برسد مبلغی را به عنوان حق التضمین به وام دهنده بدهد ، اما اگر كشتی در اثر این دو عامل از بین می رفت وام دهنده از اصل وفرع وام خود صرفنظر می كرد.
پیدایش بیمه:
تا قرن 14 میلادی بیمه به شكل كنونی وجود نداشت وحتی بیمه های حمل ونقل دریایی كه قبل از این زمان رایج بود منضم به قرارداد حمل ونقل كالا در كشتی بود وبه شكل مستقل نبود . قرن 14 مبدا پیدایش بیمه به شكل كنونی است ،از اواخر این قرن قرارداد بیمه از قرارداد حمل كالا در كشتی جدا شد وپس از آن بیمه های مستقل به سرعت رشد كردند.
یك قرن پس از آن عده ای از بازرگانان وتجار حرفه خود را منحصرا بیمه گری قرار دادند وبدین ترتیب بیمه گری حرفه ای رسما از قرن 15 شروع شد.
از نظر تاریخی بیمه های دریایی قدیمی ترین نوع بیمه ها هستند . پس از آن به ترتیب بیمه های آتش سوزی ، عمروسایر بیمه ها بوجود آمدند .
در مورد بیمه های آتش سوزی باید بگوییم كه این بیمه از گذشته های دور در برخی كشورهای اروپایی نظیر بلژیك وآلمان وجود داشته است. مثلا در قرن 16 میلادی در شهرهای شمالی آلمان نظیر هامبورك، شهرداری ها اداراتی بنام دفتر آتش تشكیل داده بودند كه در مقابل دریافت مبلغی ، خسارتهای وارده به افراد بیمه شده را كه ناشی از آتش سوزی بود جبران می كردند. اما رشد وتوسعه بیمه آتش سوزی به آتش سوزی بزرگ لندن در سال 1666 باز می گردد. اولین بیمه نامه عمر نیز در سال 1583 میلادی (قرن 16) در كشور انگلستان صادر شد. بیمه های تامین اجتماعی نیز در یكصد ساله اخیر پا به عرصه وجود گذاشتند.
لویدز لندن:
در قرن 17 میلادی قهوه خانه های لندن نه فقط به عنوان قهوه خانه بلكه به عنوان مراكزی شده بود برای دور هم جمع شدن افراد واز مسائل مختلف سخن به میان آوردن وحتی انجام كارهای مختلف نظیر حراج كردن كالا ویا انجام معاملات بزرگ اقتصادی .در آن زمان صاحب یكی از قهوه خانه ها ادوارد لویدز بود كه به كار بیمه گری نیز می پرداخت. قهوه خانه وی كه در سال 1691 تاسیس شده بود به زودی شهرت یافت ومركز بیمه های دریلیی گردید. پس از فوت لویدز خانواده اش حرفه اورا تا به امروز ادامه داده اند وهم اكنون موسسه لویدز از مراكز معتبر بیمه ای جهان است ودر بسیاری از كشورهای جهان شعبه یا نمایندگی دارد.
بیمه در عصر حاضر:
دو قرن اخیر نقطه اوج وگسترش صنعت بیمه در جهان بوده است . این امر با تشكیل شركتهای متعدد بیمه در قرن 18 میلادی در انگلستان واروپای شمالی شكل گرفت. عمده رشته های بیمه ای كه هم اكنون وجود دارند در همین یكی دو قرن اخیر پدید آمده اند.
بخش دوم: تاریخچه بیمه در ایران
سابقه:
سابقه بیمه در ایران- البته نه به شکل امروزی آن- به بیش از 300 سال پیش میرسد. بر اساس اسناد تاریخی,در زمان شاه عباس صفوی (در حدود سال 1047ه ش) نوعی بیمه باربری در ایران مرسوم بوده است ؛ بدین صورت که کاروان سرادار در نقش بیمه گر محموله کالای بازرگانان را در مقابل خطر دزدی و سرقت در داخل شهر وهمچنین جاده های خارج شهر بیمه می کرده است .حق بیمه نیز معادل 2درصد ارزش کالا بوده است .
اما به رغم این سابقه , تا اوایل قرن نوزدهم که انواع مختلف بیمه به شکل نوین آن در کشورهای اروپایی, آمریکا وحتی هندوستان رایج بود در کشور ما خبری از آنها نبود.
نخستین گام :
نخستین گام در راه شروع فعالیت های بیمه ای در لیران در سال 1269 ه.ش برداشته است در این سال , ناصر الدین شاه قاجار امتیاز تاسیس اداره بیمه و حمل ونقل را در سراسر ایران به لازار پولیا کف روسی برای مدت 75 سال وبه بهای ناچیزی فروخت . اما چون پولیا کف نتوانست ظرف مدت مقرر در قرارداد اداره بیمه را راه اندازی کند امتیاز مذکور خود به خود لغو شد .
شروع فعالیت:
شروع فعالیت بیمه ای در ایران به اوایل قرن 20 باز می گردد. در اوایل سلطنت احمد شاه قاجار دو شرکت بیمه روسی بنام های (نادژدا)و(کافکاز مرکوری) اولین شرکتهای بیمه ای بودند که در ایران شروع به کار کردند. هر چند این دو شرکت همزمان با انقلاب اکتبر جماهیر شوروی به کشور هایشان باز گشتند, اما پس از آنها شرکتهای دیگری از کشورهای انگلیس , آلمان و سوئیس فعالیت های بیمه ای را در ایران پی گرفتند.
سال 1310 نقطه عطفی در فعالیت بیمه ای در ایران است؛ در این سال قانون ونظام نامه ثبت شرکتها به تصویب رسید ومتعاقب آن بسیاری از شرکتهای خارجی اقدام به تاسیس شعبه یا نمایندگی در ایران نمودند.
تاسیس شرکتهای بیمه ایرانی:
"شرکت سهامی بیمه ایران " به عنوان اولین شرکت بیمه ایرانی در16 شهریور 1314 پا به عرصه وجود گذاشت. در تاسیس این شرکت از تجربیات و امکانات شرکت بیمه انگلیسی پولند استفاده شد. متعاقب این امر, قانون بیمه ایران در اردیهبشت 1316 و در 36 ماده به تصویب مجلس رسید. ابن قانون هم اکنون قابلیت اجرایی خود را حفظ کرده است. اولین شرکت بیمه به نام " بیمه شرق" در سال 1329 وپس از آن شرکتهای بیمه " البرز" و "آسیا" , نیز در سال 1338 تاسیس شدند.
بیمه پس از انقلاب اسلامی ایران :
در سال 1357 وقبل از پیروزی انقلاب اسلامی , در مجموع 15 شرکت بیمه با ترکیب یک شرکت بیمه دولتی ( بیمه ایران ) ,12شرکت بیمه ای خصوصی ( شامل: آسیا, البرز, دانا, آریا,امید, توانا,پارس,تهران,حافظ,شرق,ساختمان,ملی,کار) ودو نمایندگی بیمه خارجی ( اینگستراخ روسی, یورکشایرانگلیسی) در کشورفعالیت می کردند. با پیروزی انقلاب اسلامی صنابع مهم و بزرگ و از جمله صنعت بیمه, ملی شدند وفعالیت نمایندگی های خارجی نیز ممنوع شد.
13 آذر 1367 روز مهمی برای صنعت بیمه ایران محسوب می شود, زیرا در این روز قانون اداره بیمه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید وبه موجب آن , چهار شرکت بیمه ایران, آسیا, البرز, دانا در بازار کشور فعال شدند. در ضمن این روز , " روز بیمه" نام گرفت. در سال 1337 نیز شرکت بیمه " صادرات و سرمایه گذاری " با مشرکت بیمه مرکزی ایران , شرکتهای بیمه وبانکها تاسیس شد که در ابتدا فقط در زمینه بیمه های اعتباری فعالیت می کرد, اما بعدا در سایر زمینه ها نیز بیمه نامه صادر نمود .
در تاریخ 6/6/1380 قانون تاسیس شرکتهای بیمه غیر دولتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید وهم انون زمینه برای حضور مجدد شرکتهای بیمه خصوصی فراهم گردیده وتعدادی از جمله شرکت سهامی بیمه رازی , کار آفرین , توسعه وپارسیان پابه منصه ظهور گذاشته اند.
فصل دوم: مفاهیم کلی
بخش اول: تعریف بیمه
تعریف لغوی:
" بیمه " کلمه ای است فارسی از ریشه " بیم" به معنی " ترس وگریز " . معادل انگلیسی آن insurance و معادل فرانسوی آن assurance است . ریشه لاتین این کلمه securus است وبه معنای اطمینان, تامین و تضمین.
تعریف فرهنگستان ایران:
" عملی است که اشخاص با پرداخحت پولی , مسئولیت کالا یا سرمایه یا جان خود را به عهده دیگری می گذراند و بیمه کننده در هنگام زیان وی باید مقدار زیان را بپردازد ."
تعریف قانون بیمه :
بیمه عقدی است که بموجب آن یک طرف تعهد میکند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه , خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد.
تعریف فنی بیمه:
مجموع عملیات مشخصی که شخصی حقوقی بنام بیمه گر با گرد آوری افراد زیادی بنام بیمه گذاران ودریافت حق السهمی از هر یک از آنها به نام حق بیمه متعد می شود که در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت به جبران آن اقدام کند.
بخش دوم : عقد بیمه
تعریف :
طبق قانون مدنی ایران " عقد عبارتست از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد " قانون بیمه ایران نیز بیمه را نوعی عقد می داند و می گوید :" بیمه عقدی است که بموجب آن ....." (در صفحه قبل ذکر شد)
شرایط صحت عقد:
طبق قانون مدنی ایران برای صحت هر عقد معامله ای شرایط زیر لازم است :
1- قصد طرفین ورضایت آنها
2- اهلیت طرفین
3- موضوع معینی که مورد معامله باشد
4- مشروعیت جهت معامله
عقد بیمه در تمام موارد یاد شده با شرایط مصرح در قانون مدنی ایران مطابقت دارد که از این قرار است :
بند اول: در مورد شرایط قصد طرفین ورضایت آنها باید توجه داشت قرارداد بیمه بر اساس حسن نیت بیمه گر وبیمه گذار و اعتماد متقابل آنها منعقد می شود و بدون حسن نیت طرفین اصولا قرارداد بیمه باطل است .
بند دوم: قانون مدنی ایران شروط زیر را برای اهلیت ] استیفا[ قائل است : بلوغ , رشد وعقل .هنگام انعقاد قرارداد بیمه نیز این سه شرط رعایت میشوند . در مورد بلوغ : افراد زیر 15 سال مجاز به انعقاد قرارداد بیمه نیستند , افراد بین 15تا 18 سال نیز مشروط به جلب رضایت ولی میتوانند قرارداد بیمه را امضا کنند . در مورد رشد : قرارداد بیمه افراد غیر رشید با اجازه ولی آنها مجاز است و بدون آن اعتبار ندارد. در مورد عقل نیز قرارداد بیمه افراد مجنون باطل است . بطور کلی در مورد سه شرط یاد شده , قانون بیمه به این صورت مقرر نموده است که:
الف- قرارداد بیمه صغیر غیر ممیز ( زیر 15 سال ) ومجنون باطل است
ب- قرارداد بیمه صغیر ممیز ( 15تا 18 سال ) و غیر رشید با اجازه ولی آنها مجاز است.
فصل ششم : بیمه اتومبیل
مقدمه :
بیمه اتومبیل عمومی ترین نوع بیمه است واغلب افراد دست كم با نام آن وبه خصوص بیمه شخص ثالث آشنا هستند. عمومی وفراگیر بودن بیمه اتومبیل باعث حساسیت آن نیز شده است و بیمه در هنگام افزایش نرخ حق بیمه با واكنش شدیدتری نسبت به سایر رشته های بیمه ای از سوی بیمه گذاران مواجه هستند.
بیمه اتومبیل به عنوان ویترین و نمایشگاه عرضه محصولات و خدمات بیمه ای نیز هست، زیرا كه در آن می توان هر سه نوع كلی رشته های بیمه را دید: بیمه اموال( بدنه)؛ بیمه اشخاص( حوادث سرنشیتن )؛ بیمه مسئولیت( شخص ثالث) . اما به رغم تمام این ویژگی ها بیمه اتومبیل سود آوری چندانی ندارد ودر رشته شخص ثالث اغلب با زیان نیز مواجه است. با این وجود ، بیمه گران به خاطر برخی موارد از جمله جریان مستمر نقدینگی حاصل از صدور بیمه نامه ، بازاریابی برای سایررشته های بیمه ای و برخی موارد دیگر به فعالیت در این رشته ادامه می دهند.
تعریف : مقصود از اتومبیل هر گونه وسائل نقلیه موتوری زمینی سبك و سنگین از قبیل اتوبوس، مینی بوس، كامیون، تریلر، تراكتور، سواری، موتور سیكلت ، قطار ونظایر آن است.
بخش اول- بیمه بدنه
تعریف : در بیمه بدنه اتومبیل، خسارت های وارده به اتومبیل بیمه شده اعم از فیزیكی نظیر حادثه و آتش سوزی و همچنین سرقت تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. این خسارتها در صورتی مشمول بیمه است كه در نتیجه تقصیر یا قصور بیمه گذار ایجاد شده باشد؛ در غیر این صورت جبران آن بر عهده وارد كننده خسارت است.
خطرات مورد تعهد :
1- حادثه 2- آتش سوزی 3- سرقت
خطرات اضافی:
بیمه بدنه خطرات حادثه، آتش سوزی، سرقت كلی اتومبیل را تحت پوشش قرار می دهد؛ اما با پرداخت حق بیمه اضافی می توان خطرات دیگری را تحت پوشش بیمه بدنه قرار داد نظیر: سرقت قطعات ولوازم، شكستن شیشه وپاشیدن مواد اسیدی، سیل و زلزله و آتشفشان
خطرات خارج از تعهد :
در بیمه بدنه خطرات زیر بیمه نمی شوند:
1- خطرات بیمه ناپذیر نظیر جنگ، شورش، بلوا و.....
2- خطرات ناشی از فعل بیمه گذار نظیر آسیب عمدی به مورد بیمه، نداشتن گواهی نامه رانندگی و .....
مراحل صدور بیمه بدنه :
1- پیشنهاد بیمه: بیمه گذار با تكمیل این فرم بطور صحیح از بیمه گر می خواهد اتومبیل وی را بیمه كند.
2- بازدید اولیه: پس از تكمیل فرم، كارشناس بیمه گر از اتومبیل بازدید می نماید وصحت مطالب بیان شده در فرم را بررسی می كند در این بازدید همچنین قسمت های آسیب دیده اتومبیل بطور كامل در گزارش قید می شود .
3- صدور بیمه نامه :پس از طی مراحل یاد شده، بیمه نامه اتومبیل صادر می شود. حق بیمه بدنه بر اساس آئین نامه شماره 33 شورای عالی بیمه تعیین می گردد.
پرداخت خسارت :
بیمه گر خسارت را به پول نقد پرداخت می كند؛ اما این حق نیز برای او وجود دارد كه بجای پرداخت وجه نقد، اتومبیل خسارت دیده را تعمیر كند.
خسارت وارده ممكن است كلی یا جزئی باشد، كه در این صورت پرداخت خسارت به شكل زیر خواهد بود:
1- در مورد خسارت كلی: هنگامی كه اتومبیل خسارت كلی دیده باشد بیمه گر قیمت روز اتومبیل یا مبلغ قید شده در بیمه نامه را پرداخت خواهد كرد. با پرداخت خسارت كلی، اعتبار بیمه نامه نیز به پایان می رسد.
2- در مورد خسارت جزئی : در خسارت جزئی بیمه گر هزینه تعمیر وتعویض قسمت های آسیب دیده بهمراه دستمزد تعمیر كار اتومبیل را پرداخت میكند.
بخش دوم: بیمه شخص ثالث
طبق ماده قانون بیمه اشخاص ثالث، كلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی.... مسئول جبران خسارت های مالی و بدنی هستند كه در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور و یا محمولات آنها به اشخاص ثالث وارد می شود و نیز مكلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد یكی از شركتهای بیمه داخلی بیمه نمایند.
اشخاص ثالث: كلیه اشخاصی كه در اثر حوادث وسائل نقلیه موتوری زمینی دچار زیانهای بدنی و یا مالی می شوند؛ اعم از اینكه داخل ویا خارج از وسیله نقلیه مورد بیمه باشند.
اشخاصی كه ثالث محسوب نمی شوند :
افراد زیر در بیمه شخص ثالث جزو استثنا هستند وخسارت دریافت نمی كنند:
1- بیمه گذار، مالك یا راننده وسیله نقلیه مسئول حادثه
2- همسر، پدر، مادر، اولاد، اجداد تحت تكفل بیمه گذار در صورتی كه سرنشین وسیله نقلیه ای باشند كه راننده یا بیمه گذار مسئول حادثه باشد
3- كاركنان بیمه گذار مسئول حادثه حین كار وانجام وظیفه
تبصره : در صورت تصادف دو اتومبیل راننده آنها در مقابل هم شخص ثالث محسوب می شوند؛ اعم از اینكه مالك وسیله نقلیه باشند یا نباشند.
خطرات مورد تعهد :
در بیمه شخص ثالث خطرات زیر تحت پوشش بیمه است:
1- تصادف، سقوط، آتش سوزی ویا انفجار وسیله نقلیه بیمه شده
2- خسارت هایی كه از محمولات وسیله نقلیه به اشخاص ثالث وارد می شود
خطرات خارج از تعهد :
موارد زیر از شمول بیمه شخص ثالث خارج است:
1- خسارت های ناشی از خطرات اجتناب ناپذیر از قبیل :جنگ، سیل، زلزله
2- خسارت های وارده به محمولات وسائل نقلیه مورد بیمه
3- خسارتهای مستقیم ویا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی ورادیو اكتیویته
4- خسارتهای ناشی از محكومیت جزایی وپرداخت جرایم